اميرالمؤمنين علي در تدارک لشکر
عبدالله بن عباس از بصره و مخنف بن سليم از اصفهان و سعيد بن وهب از همدان به خدمت آن حضرت رسيدند، ديگر عمال و نواب از ساير بلاد پي در پي روي به خدمت اميرالمؤمنين علي عليه السلام آوردند، آخرين نفر از عمال، ربيع بن خثيم بود که از شهر ري با چهر هزار مرد مسلح در نزد آن حضرت حاضر شد. چون لشکر جمع شدند، اميرالمؤمنين علي عليه السلام خطبه اي در شهر کوفه ايراد کرد، و مردم را در رفتن به سوي شام و جنگ با معاويه تحريض و ترغيب نمود اما جماعتي اجابت کردند و طائفه اي در رفتن به شام و پيکار با معاويه اکراه داشتند. علي عليه السلام طائفه اي از قبيله باهلي را در حضور طلبيد و گفت: دانستم شما ما را دشمن داريد، و من هم شما را دوست ندارم، عطاي خود را از من بگيرد و به هر مکاني دوست داريد برويد. احنف بن قيس برخاست و گفت: [صفحه 120] اي اميرالمومنين! ما تو را دوست داريم و دشمنان تو را دشمن مي شماريم، هميشه تو را همراهي خواهيم کرد چه در سختي و گرفتاري باشي، يا در راحتي و خوشي، و در اين همراهي و همدلي اميد اجر و ثواب از خداي تعالي داريم. اميرالمومنين دستور داد تا منادي اعلام کند که لشکر به نخيله کوچ کند و آنجا را لشکر گاه سازند، تا همه مردم در آنجا اجتماع نمايند، به مالک بن حبيب يربوعي فرمود که منظم کننده لشکر باشد، و مسعود بن عقبة بن عمر انصاري را نايب خويش در کوفه قرار داد، منادي صداي الرحيل سرداد، و نود هزار سواره و پياده پشت سر اميرالمؤمنين علي عليه السلام با صفوفي مرتب و آراسته به جانب صفين حرکت کردند. سعيد بن جبير روايت کرد در لشکر علي عليه السلام در آن روز هشتصد نفر از مردان انصار حضور داشتند و نهصد نفر از آنان کساني بودند که با محمد مصطفي صلي الله عليه و آله در بيعت رضوان شرکت داشتند. هشتاد نفر صحابه پيامبر صلي الله عليه و آله و هشتاد نفر بدري در لشکر اميرالمؤمنين علي عليه السلام در کنار آن حضرت بودند.
بعد از اظهار وفاداري سرداران، اميرالمؤمنين علي عليه السلام که چاره اي جز مقابله با معاويه را نداشت، به تدارک نيرو و تکميل لشکر اقدام کرده به عمال و نواب خود در شهرهاي بزرگ نامه نوشت؛ و انديشه خويش در عزيمت به شام و جنگ با معاويه را به آنان اعلام کرد، و فرمان داد تا هر چه سريع تر با سواران خويش در نزدش حاضر شوند.
صفحه 120.