گستردگي و جامعيت بحث











گستردگي و جامعيت بحث



اميني، ماجراي غدير را از زواياي گوناگون، کانون بحث و کاوش عميق و جامع قرارداده و هيچ جنبه اي از مباحث اين موضوع را فرونگذاشته است.

مي دانيم که احاديث منسوب به معصومين (ع) در صورتي مي تواند بر کرسيِ قبول و پذيرش اهل نظر بنشيند که به لحاظ سند و متن از اتقان و استحکام لازم برخوردار باشد؛ يعني، هم به لحاظِ سنديت و اصالت تاريخي، قطعيتِ صدورِ آن از ناحيه معصوم، محرز باشد، و هم از حيث «دلالتِ» لفظ و روشني معنا، به وضوح بر مفهوم يا حکم مورد نظر گواهي دهد. از اين رو، زنده ياد اميني در الغدير، هم به تفصيل سلسله راويان حديث غدير را معرفي کرده و با ترسيم جرياني شاخص و مستمر از ايمان به واقعيت غدير در طول تاريخ چهارده قرني اسلام، رد پايِ آشکارِ اين جريان را در نسل نسلِ مسلمين - از عصر پيامبر تا سده معاصر - نشان مي دهد، و هم به گونه اي مستدل، به بررسيِ مفادِ حديث غدير پرداخته، واژه هاي کليدي آن را - که بارِ معنا و مرادِ اصليِ پيامبر از پيامِ آسمانيِ غدير را بردوش دارند - عالمانه و نقادانه تبيين مي کند.

گستره پژوهش و تحقيق اميني در مباحث و موضوعات اساسي الغدير، که طي آن به چالش علمي با مخالفان برخاسته و نزاع 1400 ساله را «فصل الخطاب»ي شايسته آورده است، حقيقتاً بهت آور است؛ مثلاً نامه منظوم اميرالمؤمنين به معاويه را - که ضمن آن، به وصايت امير از سوي پيامبر در غدير، تصريح شده و از دلايلي است که اميني براي اثبات مفهومِ راستينِ واژه «مولي» در خطبه نبوي (سرپرستي امت) اقامه مي کند، علاوه بر يازده مأخذ مهم شيعي، از طريق 26 تن از دانشمندانِ بنامِ تسنن نقل مي کند، که در ميان آنان چهره هايي چون ياقوت حموي، ابن جوزي، ابن کثير، ابن صباغ مالکي و ابن حجر، شهرتي شايان دارند؛[1] يا شعر حَسان بن ثابت (ملک الشعراي پيامبر) را در گزارش واقعه غدير، از 38 مأخذ معتبر و مشهور سني نقل مي کند که دوازده نمونه آن از منابع کهن سني و 26 نمونه آن از متون قديميِ شيعي است.[2] ديگر اشعارِ حَسان را نيز در فضايل مولا به نحو مستوفي ذکر کرده و در ذيل هر کدام، به تفصيل نکات و اشارات تاريخي و قرآنيِ فراوانِ آن را توضيح داده و در خاتمه، مشروح زندگانيِ وي را آورده است.[3] .







  1. علامه اميني، الغدير، ج 2، ص 25 - 30.
  2. علامه اميني، الغدير، ج 2، ص 34 - 39.
  3. علامه اميني، الغدير، ص 40 - 65. به نوشته استاد محمدعبدالغني مصري در تقريظ بر الغدير: «اميني بزرگوار، در جست وجوي خود از کوره راه هاي سخت گذري گذشته است که پيوسته، هر راهي به شاخه هاي گوناگوني پيوسته و مشکلات و مسائل فراواني فراپيش مي آورده است و اين گذشتن از راه هاي دور و دراز، وي را در پافشاري به پيش تر رفتن، استوارتر کرده است؛ مانند ماه شب چهارده، که هرچه فزون تر در آن نگري، تلألؤ خيره کننده آن فزون تر مي شود.» (حکيمي، محمدرضا، حماسه غدير، ص 358 - 359) براي مستدل شدن گفته استاد محمد عبدالغني درباره وسعت چشمگير مآخذ الغدير و احاطه اميني به متون و مصادر کهن، ر.ک: همان، ص 360 - 362.