علم انسان شناسي
الف- علم الابدان «فيزيولوژي» «شناخت جسم از نظر علم طب» ب- علم النفس و علم الارواح «شناخت روح و روحيات انسان از نظر روانشناسي» کمتر خطبه يا نامه و حکمتي از نهج البلاغه يافت مي شود که پيرامون جسم و جان انسان سخن نگفته باشد، و ويژگي هاي جسمي و روحي انسان را مطرح نکرده باشد. همه جا حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به مباحث «انسان شناسي» توجّه داشت و به شکل هاي گوناگوني آن را مطرح فرمود، مانند:
پس از مطالعه و ارزيابي نهج البلاغه درمي يابيم که علم «انسان شناسي» در دو قسمت معروف آن در نهج البلاغه بگونه گسترده اي مورد بحث قرار گرفته است؛