تاريخچه و جغرافياي شهر کوفه
اولين ساختماني که در شهر کوفه بنا شد مسجد شهر بود و طريقه ساختن آن بدينگونه بود که مردان جنگي در وسط شهر قرار گرفتند و تيرهاي به هر سو رها کردند به طوري که تا محل فرود تيرها حريم مسجد قرار گيرد و ساختمانهاي ديگر بعد از آن قرار گيرد. براي مسجد صحني قرار دادند و براي آن سايباني درست کردند که از سنگهاي مرمر خرابه «حيره» بود، علاوه بر آن در اطراف مسجد خندقي حفر کردند تا مسجد از تجاوز بيگانگان در امان باشد، در کنار مسجد قصر زيبائي براي سعد بن وقاص بنا کردند که به کاخ سعد نامگذاري شد. شهر کوفه را حضرت علي عليه السّلام بعد از جنگ جمل که در سال 36 هجري اتفاق افتاد مرکز حکومت خود قرار داد، در اين زمان اين شهر در اوج ترقي و رونق قرار داشت چون از هر طرف به کوفه مي آمدند و بناها و ساختمانها و باغهاي زيبائي ساخته مي شد، خيابانها و کوچه هايش وسيع و باغات زيادي در اطراف شهر بوجود آمد.
کوفه شهري است که بدست سعد بن وقاص[1] در سال 17 هجري در عهد خلافت خليفه دوم عمر بن خطاب و به دستور وي در قسمت غربي رود فرات ساخته شد و فاصله زيادي با فرات نداشت، اين شهر را ابتدا با «ني و شاخ و برگ درخت خرما» ساخته بودند، ولي بعد از آتش سوزي که در کوفه رخ داد و همه شهر را در کام خود فرو برد، به فکر چاره افتادند، بناچار سعد بن وقاص از عمر اجازه گرفت که خانه هاي شهر را با گِل بنا سازد، عمر هم موافقت کرد ولي شرائطي براي ساخت آن تعيين کرد و آن اينکه اولا: کسي خانه اي بيش از سه اطاق نسازد، ثانيا ساختمانها را زياد بلند بنا نکنند و از شيوه و سنت رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله پيروي کنند. اين شهر بگونه اي ساخته شد که خيابانهايش به عرض بيست و کوچه هاي آن به عرض هفت قدم بود.