علي
هنگامي که حضرت علي (ع) به دنيا آمد پدرش غايب بود و مادرش او را «اسد» يعني شير نام نهاد به نام پدرش.[1] وقتي ابوطالب آمد اين نام را نپسنديد و او را «علي» نام نهاد و از اين روي است که آن حضرت در رجزي که روز خيبر خواند از نامي که مادرش بر او گذاشته بود ياد کرد: «انا الذي سمّتني امّي حيدره؛ من آن کسي هستم که مادرم مرا حيدر ناميده است» و حيدر نام شير است.[2] در وجه تسميه آن حضرت به علي اقوال متعددي نقل شده است از آن جمله: براي علو و برتري او با هر کسي که با او به مبارزه پرداخته است. براي آنکه خانه ي او در بهشت در برابر خانه هاي پيمبران است و هيچ پيمبري خانه اش به بلندي خانه ي علي نيست. براي آنکه هنگام فرود آمدن بتها از بام کعبه پا بر پشت پيغمبر (ص) نهاد و هيچ کس [صفحه 2] پا بر پشت پيغمبر (ص) ننهاده است. براي آنکه تزويج او در بالاترين آسمانها بوده است و از ميان مردمان کسي تزويجش در آنجا نبوده است. براي آنکه پس از پيغمبر خدا(ص) علم او از همه بيشتر بوده است. مجلسي مي گويد: «لان له علو افي کل شئ: علي النسب، علي الاسلام، علي العلم، علي الزهد، علي السخا، علي الجهاد، علي الاهل، علي الولد، علي الصهّر؛[3] او در هر چيزي از ديگران برترست: در نسبت، در اسلام در دانش، در پارسايي، در بخشش، در جهاد، در خانواده، در فرزند، در دامادي»: هذا علي علي في محاسنه کانما حسبه ان يبلغ الاملا و کم اقول و قد ابصرت طلعته هذا الذي في طراز الله قد عملاً[4] . نام علي چنان مبارک و فرخنده بود که هم در زمان آن حضرت رايج و متداول گرديد؛ چنانکه وقتي عبدا لله بن عباس از آن حضرت خواست تا نامي براي نوزادش برگزيند، حضرت نامش را علي و کنيه اش را ابوالحسن نهاد.[5] . علي بن ظافرازدي کساني را که نامشان علي بوده در کتابي گرد آورده و از علي بن ابي طالب (ع) آغاز کرده است.[6] . متنبي کلمه ي، «مبارک الاسم» را براي سيف الدوله به کاربرد به خاطر همين بود که نام او علي بوده است.[7] ديلمي از کتاب بشارة المصطفي چنين نقل مي کند که حضرت فاطمه عليها السلام هنگام ولادت آن حضرت گفته است که «.. به بيت الحرام وارد شدم و از ميوه ها روزيهاي بهشت خوردم. وقتي خواستم بيرون آيم از هاتف غيبي ندايي به [صفحه 3] گوشم رسيد که مي گويد اي فاطمه! او را علي نام کن خداي علي اعلي مي گويد نام او را از نام خود مشتق گردانيدم و او را به ادب خود متأدب ساختم و بر دشواريهاي علم خود او را آگاه گردانيدم. اوست که بتها را در خانه ام مي شکند و بر پشت بام خانه ام اذان مي گويد و مرا تقديس و تمجيد مي کند. خوشا به حال آنکه او را دوست دارد و فرمان برداري کند و واي بر آنکه او را دشمن دارد و نافرماني کند.[8] . اشتقاق نام او از نام خداوند اشاره به آيه ي شريفه «و هو العلي العظيم» است.[9] .
ايزد عطاش داد محمد را
نامش علي شناس و لقب کوثر
صفحه 2، 3.