ترجمه هاي خطبه غدير
ترجمه ي خطبه ي غدير به زبان فارسي اولين بار در قرن ششم هجري توسط عالم بزرگ شيخ محمد بن حسين رازي در کتاب «نزهة الکرام» انجام گرفته و عيناً در کتاب مزبور به چاپ رسيده است. از ترجمه هاي فارسي خطبه به سه عنوان چاپي اشاره مي شود: 1. خطبه ي پيامبر اکرم صلي اللَّه عليه و آله در غدير خم، تأليف مرحوم استاد حسين عمادزاده اصفهاني. اين ترجمه به صور مختلف بچاپ رسيده که گاهي با متن عربي و زيرنويس فارسي، و گاهي به صورت ترجمه ي فارسي جداگانه است. همچنين به صورت کتابي مفصل تحت عنوان «پيامي بزرگ از بزرگِ پيامبران» منتشر شده است. 2. غديريه، تأليف ملا محمد جعفر بن محمد صالح قاري. 3. غدير پيوند ناگسستني رسالت و امامت، تأليف مرحوم شيخ حسن سعيد تهراني. [صفحه 130] از ترجمه هاي اردوي خطبه به سه عنوان چاپي اشاره مي کنيم: 1. غدير خم اور خطبه ي غدير، تأليف علامه سيد ابن الحسن نجفي، که در کراچي چاپ شده است. 2. حديث الغدير، تأليف علامه سيد سبط الحسن جايسي، که در هند چاپ شده است. 3. حجة الغدير في شرح حديث الغدير، که در دهلي چاپ شده است. ترجمه ي ترکي آذري خطبه ي غدير با عنوان «غدير خطبه سي» از روي کتاب حاضر انجام شده است. از ترجمه هاي انگليسي خطبه ي غدير به سه عنوان اشاره مي شود: 1.? What happend in Qadir (واتْ هَپِنْدْ اينْ غدير)، که از روي خطبه ي غدير در کتاب حاضر انجام شده است. 2. (The Last Two Khutbas Of The Last Prophet (PBUH (دِ لَسْتْ تُو خُوطْبازْ آوْ دِ لَسْتْ پِرافِتْ)، سيد فيض الحسن فيضي، که در راولپندي پاکستان چاپ شده است. 3. The Last Sermon of Prophet Mohammad at Ghadir Khom (دِ لَسْتْ سِرْمُنْ آوْ پِرافِتْ محمد اَتْ غدير خم)، حسين بهانجي، که در تانزانيا چاپ شده است. نظم عربي «حديث غدير» در کتاب شريف «الغدير» تأليف علامه ي اميني جمع آوري شده است. طي يازده جلد اين کتاب، شعرهاي عربي «غدير» به صورت جامعي تدوين گرديده است. همچنين کتاب «شعراء الغدير» توسط مؤسسه ي الغدير بيروت در دو جلد تدوين شده است. نظم فارسي خطبه ي غدير در کتابهاي «سرود غدير» تأليف علامه سيداحمد اشکوري، 2 جلد، «شعراي غدير از گذشته تا امروز»، تأليف دکتر شيخ محمدهادي اميني، [صفحه 131] 10 جلد، و «غدير در شعر فارسي از کسائي مروزي تا شهريار تبريزي»، محمد صحتي سردرودي جمع آوري شده است. خطابه ي غدير به صورت نظم فارسي توسط عده اي از شعراي فارسي زبان انجام گرفته که چهار عنوان چاپي ذکر مي شود: 1. خطبة الغدير، اثر مرحوم صغير اصفهاني، که با همکاري مرحوم عمادزاده انجام گرفته است. 2. خطبه ي غديريه ي، اثر ميرزا رفيع، که در سال 1313 قمري در هند چاپ شده است. 3. ترجمه ي (منظوم) خطبه ي غدير خم، اثر ميرزا عباس جبروتي قمي. 4. غدير خم، اثر مرتضي سرافراز، که در سال 1348 شمسي منتشر شده است. اين چند عنوان کتاب به عنوان نمونه ذکر شد، و براي اطلاع بيشتر به دو کتاب «الغدير في التراث الاسلامي» و «غدير در آئينه ي کتاب» رجوع شود.
«خطبه ي غدير» به صورت ترجمه ي فارسي و اردو و ترکي و انگليسي، و نيز به صورت شعر عربي و فارسي و اردو و ترکي، به طور مکرر برگردانده شده و بسياري از آنها بچاپ رسيده است. ذيلاً به مواردي از نثر و نظم خطبه اشاره مي نماييم:
صفحه 130، 131.