تنظيم متن عربي خطبه
متن حاضر به سه روايت از امام باقرعليه السلام و حذيفة بن اليمان و زيد بن ارقم است، که پس از مقابله و تطبيق آن در مدارک نُه گانه اش، يعني کتابهاي «روضة الواعظين» و «الاحتجاج» و «اليقين» و «التحصين» و «العُدَد القويّة» و «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «نهج الايمان» و «نزهة الکرام» تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنواني براي آن ذکر مي شود. براي سهولت در مطالعه و حفظ نمودن خطبه، حرکاتِ حروف و اعراب گذاري کلمات نيز انجام گرفته است. مواردي که از متن خطبه نيست با حروف خاص و بدون حرکات آورده شده، کما اينکه موارد مهم متن نيز با حروف سياه ذکر مي گردد. براي صيانت کامل متن خطبه، از آوردن جمله ي صلي اللَّه عليه و آله و عليه السلام در مواردي که قطعاً در کلام حضرت نبوده خودداري مي شود. در پاورقي ها موارد اختلاف نسخه ها و کيفيت آن آمده است. رمزهاي زير را براي اشاره به شش کتابِ اصليِ مقابله شده آورده ايم: «الف»: الاحتجاج. «ب»: اليقين. «ج»: التحصين. «د»: روضة الواعظين. «ه»: العُددالقويّة. «و»: نهج الايمان. در چند مورد که اختلاف نسخه از کتاب «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «نزهة الکرام» ذکر شده نام اين کتابها آمده و رمزي ندارد. با توجه به اينکه متن حاضر، حاصل جمع نُه روايت از نُه کتاب است، دقت در پاورقيها و محتويات نسخه هاي ديگر از آن جهت حائز اهميت است که هر نسخه [صفحه 128] مي تواند سهمي در نماياندن واقع ايفا کند. در پاورقيها آدرس آيات قرآني و توضيح کلمات و جملاتِ مشکل آمده است. از آنجا که متن خطبه عربي است پاورقي ها هم به عربي ذکر شده تا در اين بخش بين دو زبان خلط واقع نشود. در ضمن هر يک از يازده بخش خطبه، شماره ي پاورقي به صورت جداگانه دارد. [صفحه 129]
متن عربيِ «خطبه ي غدير» بارها به صورت مستقل به چاپ رسيده است که همه ي آنها طبق روايت کتاب «احتجاج» بوده است. دو نمونه ي معروف آن، کتاب «الخطبة المبارکة النبوية في يوم الغدير» به تنظيم علامه سيد حسن حسيني لواساني، و کتاب «خطبة النبي الأکرم صلي اللَّه عليه و آله يوم الغدير» به تنظيم مرحوم استاد عماد زاده ي اصفهاني است.
صفحه 128، 129.