جمع آوري ساير فرمايشات پيامبر در غدير
[صفحه 126] شده مطالبي به چشم مي خورد که در متن خطبه ي کامل وجود ندارد. اين موارد شامل اقرارهايي است که پيامبر صلي اللَّه عليه و آله از مردم گرفته و سؤالاتي که مردم پرسيده اند و آن حضرت بيان فرموده است. همچنين خبر دادن آن حضرت از نزديکي رحلت خود و نيز يادآوري سوابق خود با مردم و تذکر روز قيامت و پاسخگويي درباره ي غدير است، که در پايان بخش دوم مفصلاً ذکر شد. درباره ي اين موارد چند احتمال وجود دارد: اول: چون حضرت در مکه و عرفات و مِني چند بار خطبه هايي ايراد فرموده اند؛ لذا همه ي آنها به عنوان سخنان حضرت در حجة الوداع در نظر راويان بوده و احياناً قطعه اي از آنها به عنوان گوشه اي از خطبه ي غدير نقل شده است. دوم: مطالبي که در متنِ کامل نيست، احتمالاً قبل از خطبه و يا بعد از آن در اجتماعهاي کوچکتر مردم انجام گرفته است، چه آنکه حضرت سه روز در منطقه ي غدير توقف داشتند و مسلماً در طول آن ايام سخنان بسياري بر زبان مبارکشان جاري شده است. سوم: چون اصل خطبه مقصود ناقل بوده، اين فرازها را که به صورت سؤال و جواب است از متن حساب نکرده و فقط متن سخنراني را ذکر کرده است. چهارم: به عنوان خلاصه اي از فرمايشات پيامبر صلي اللَّه عليه و آله در غدير، مطالبي از متن خطبه با مطالبي مربوط به قبل و بعد خطبه، به صورت مرکب و مخلوط نقل شده است. به هر حال در تنظيم خطبه فقط نسخه هايي که خطبه ي مفصل غدير را به صورت متن واحد نقل کرده اند با يکديگر مقابله شده است. ساير فرمايشات حضرت در غدير جداگانه دسته بندي شده و در پايان بخش دوم کتاب ذکر شد. [صفحه 127]
لازم به تذکر است که در بعضي روايات که قطعه اي از خطبه يا واقعه ي غدير نقل
صفحه 126، 127.