ذکر اولاد جناب ابوالفضل العباس بن اميرالمؤمنين
1 - عبيدالله که قاضي حرمين و امير مکّه و مدينه بوده، 2 - عبّاس خطيب فصيح، 3 - حمزة الاکبر، 4 - ابراهيم جردقه، 5 - فضل. امّا فضل بن حسن بن عبيدالله پس او مردي بوده فصيح و زبان آور شديد الدين [صفحه 6] عظيم الشّجاعه و عقب آورد از سه پسر: جعفر و عبّاس اکبر و محمّد، و از اولاد محمّد بن فضل است ابوالعبّاس فضل بن محمّد خطيب شاعر و از اشعار اوست در مرثيه جدّش حضرت عبّاس (ع) گفته: اِنّي لاَ َذکُرُ لِلْعبّاسِ مَوْقِفَهُ يَحْميِ الْحُسَيْنَ وَ يَحْميهِ علي ظَمأٍ وَلا اَري مَشْهَداً يَوْماً کَمَشْهَدِهِ اَکْرِمْ بِهِ مَشْهَداً بانَتْ فَضيلَتُهُ و براي فضل ولدي است و امّا ابراهيم جردقه پس او از فقها و ادبا، و از زهّاد است و عقبش از سه پسر است: حَسَن و مُحمَّد و عَلي. امّا علي بن جردقه پس او يکي از اسخياي بني هاشم است و صاحب جاه بوده. وفات کرد سنه دويست و شصت و چهار و او را نوزده ولد بوده که يکي از ايشان است عبيدالله)57( بن علي بن ابراهيم جردقه خطيب بغداد گفته که کنيه ي او ابوعلي است و از اهل بغداد است. به مصر رفت ساکن مصر شد. نزد او کتبي بوده موسوم به جعفريه که در آن است فقه اهل بيت و به مذهب شيعه روايت مي کند آن را. وفات کرد به مصر در سنه ي سيصد و دوازده. و امّا حمزة بن الحَسَن بن عبيدالله بن عبّاس مکنّي به ابوالقاسِم است و شبيه بوده به حضرت اميرالمؤمنين (ع) و او همان است که مأمون نوشت به خطّ خود که عطا شود به حمزة بن حسن شبيه به اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب (ع) صد هزار درهم. و از اولاد اوست محمّد بن علي بن حمزه نزيل بصره که روايت کرده حديث از حضرت امام رضا (ع) و غير آن حضرت، و مردي عالم و شاعر بوده. خطيب بغداد در تاريخ خود گفته که ابوعبدالله محمّد بن علي بن حمزة بن الحَسَن بن عبيدالله بن العبّاس بن علي بن ابي طالب (ع) يکي از ادبا و شعراست و عالم به روايت اخبار است. روايت مي کند از پدرش و از عبدالصمد بن موسي هاشمي و غير ذلک و روايت کرده از [صفحه 7] عبدالصمد به اسناد خود از عبدالله بن عبّاس که گفت هر گاه حقّ تعالي غضب کرد بر خلق خود و تعجيل نفرمود از براي ايشان به عذابي مانند باد و عذابهاي ديگر که هلاک فرمود به آن امتهايي را خلق مي فرمايد براي ايشان خلقي را که نمي شناسد خدا را عذاب کنند ايشان را. و نيز از بني حمزه است ابومحمد قاسم بن حمزة الأکبر که در يمن عظيم القدر بوده و او را جمالي بنهايت بوده و او را صوفي مي گفتند. و نيز از بني حمزه است ابويعلي حمزة بن قاسم بن علي بن حمزة الاکبر ثقة جليل القدر که شيخ نجاشي و ديگران او را ذکر کرده اند و قبرش در نزديکي حلّه است و شيخ ما در نجم الثّاقب در ذکر حکايت آنان که در غيبت کبري به خدمت امام عصر عجلّ الله فرجه رسيده اند حکايتي نقل فرموده که متعلّق است به حمزه ي مذکور، شايسته است که در اينجا نقل شود:
حضرت عبّاس بن اميرالمؤمنين (ع) عقبش از پسرش عبيدالله است و عقب عبيدالله منتهي مي شود به پسرش حسن به عبيدالله و حسن اعقابش از پنج پسر است:
بِکَرْبَلأَ وَ هامُ القَوْم تُخْتَطَفُ
ولا يُوَلّي ولا يُثْني فَيَخْتَلِفُ
مَعَ الْحُسَيْنِ عَلَيهِ الْفَضْلُ والشَّرَفُ
وَما اَضاعَ لَهُ اَفْعالُهُ خَلَفٌ
صفحه 6، 7.