عوامل پيروزي و شکست
عوامل اصلي پيروزي را ميتوان چنين برشمرد: اول- اتحاد رزمندگان. دوم- اطاعت از رهبري. سوم- وفاداري به فرمانده و امانتداري نسبت به او. چهارم- شرايط مناسب در داخل. عوامل شکست درست معکوس عوامل پيروزي است، يعني: تفرقهي رزمندگان، سرپيچي از رهبري، خيانت به فرمانده و نابسامانيهاي داخلي. مولا علي (ع)، در سخنان زير، ياران خود را به باد نکوهش ميگيرد که از مسئوليت جهاد شانه خالي کرده، و در نتيجه، موجب ناآرامي تمام قلمرو حاکميت او غير از پايتخت، (کوفه) گشتهاند. ماهي الا الکوفه اقبضها و ابسطها، ان لم تکوني الا انت تهب اعاصيرک فقبحک الله (و تمثل بقول الشاعر): [صفحه 40] (لعمر ابيک الخيريا عمرو انني علي و ضر من ذا الاناء قليل) (ثم قال عليه السلام:) اثبئت بسرا قد اطلع اليمن و اني و الله لا ظن ان هولاء القوم سيدالون منکم باجتماعهم علي باطلهم و تفرقکم عن حقکم، و بمعصيتکم امامکم في الحق و طاعتهم امامهم في الباطل، و بادائهم الامانه الي صاحبهم و خيانتکم، و بصلاحهم في بلادهم و فسادکم، فلو نتمنت احدکم علي قعب لخيشيت ان يذهب بعلاقته،... جز کوفه چه مانده است که بر آن فرمانروائي کنم؟! اي کوفه! اگر تنها تو ماندهاي که همچنان گردبادهايت وزان است، خداوند ترا ويران کند! سپس اين شعر را خواند: «اي عمرو! به جان پدر نازنينت از اين سفره جز اندک چربي چيزي براي من بر جاي نمانده است.» و آنگاه افزود: «آگاهي يافتم که (بسر بن ارطاه جلاد) بر يمن مسلط شده است. به خدا سوگند، که من گمان ميکنم اين قوم به زودي بر شما چيره خواهند شد (و به جاي شما زمام حکومت را به دست خواهند گرفت.) چه آنان بر سر باطل خود همراهند و شما در حق خويش پراکندهايد. شما از گفتهي بر حق پيشواي خود سرپيچي ميکنيد و آنان از سخن نارواي رهبر خود پيروي ميکنند. آنان امانت را به صاحبانش باز ميگردانند و شما در امانت خيانت ميکنيد. آنان در ديار خود درستکارند و شما فساد و آشوب در پيش گرفتهايد. اگر به دست يکي از شما کاسهي چوبيني بسپارم، بيم آن دارم که دستگيرهاش هم از دست برود. [صفحه 41] بار خدايا! من اين جماعت را خسته کردهام، آنان نيز مرا، من آنان را به ستوه آوردهام آنان نيز مرا، خداوندا! از آنان بهتري را به من عطا کن و بدتر از چو مني را نصيب آنان کن! بار الها! دلهاشا را آب کن، بدانسان که نمک در آب حل ميشود. به خدا سوگند! دوست ميداشتم که به جاي شما تنها هزار سوار از «بني فراس بن غنم»- که در بزرگ منشي و اطاعت از رهبري پرآوازه بودند- به همراهم بود. «اگر به هنگام نياز، ايشان را فراخواني، سواراني چون ابرهاي تابستاني به سويت ميشتابند.»[1].
عوامل پيروزي چيست؟ عوامل شکست کدام است؟
صفحه 40، 41.