اسناد نهجالبلاغه از ديدگاه ذهبي
پاسخ تمام اشکالهايي را که در پاسخ به ابن خلکان گفتيم، بر ذهبي نيز وارد [صفحه 49] است و از گفتهي او نيز معلوم ميشود که کتاب «نهجالبلاغه» را نديده و مطالعه نکرده و ندانسته آن را به سيد مرتضي نسبت داده است و با بيشرمي و وقاحت سيد شريف مرتضي را متهم به دروغ و جعل و تزوير ساخته و عجولانه دو قضاوت نادرست را انجام داده است: 1- آنجا که گفته: «او (سيد مرتضي) متهم است که کتاب «نهجالبلاغه» را وضع کرده». و حال آنکه اين کتاب هيچ ارتباطي به سيد مرتضي ندارد و کسي که آن را جمعآوري کرده است سيد رضي است!!! 2- آنجا که گفته: «کسي که کتاب او «نهجالبلاغه» را مطالعه کند يقين پيدا خواهد کرد که آن به دروغ اميرالمومنين عليهالسلام نسبت داده شده است». اين قضاوت نيز نادرست است زيرا هزاران نفر از انديشمندان و بزرگان شيعه و اهلسنت «نهجالبلاغه» را خواندهاند و حتي يک نفر از آنها ادعا نکرده که چنين يقيني برايش حاصل شده باشد. بلکه چنانکه گذشت ابن ابيالحديد آن دانشمند بزرگ اهلسنت در شرح خطبهي (الهاکم التکاثر- 221) ميگويد: «من سوگند ميخورم به همان کسي که تمام امتها به او سوگند ياد ميکنند، من اين خطبه را از پنجاه سال قبل تاکنون بيش از هزار بار خواندهام و هر زمان آن را خواندهام، ترس و وحشت و بيدراي عميقي تمام وجود مرا در بر [صفحه 50] گرفت و در قلب من اثر عميقي گذاشت و در اعضاي پيکرم لرزش انداخت...».[1]. از ذهبي متعصب بايد سوال شود چگونه ابن ابيالحديد با خواندن نهجالبلاغه يقين نکرده که آن خطبهها به دروغ به اميرالمومنين عليهالسلام نسبت داده شده است، بلکه آيا اينگونه تاثير معنوي عميق جز از سخنان شخصيتي همچون علي بن ابيطالب عليهالسلام امکان پذير است؟!!! [صفحه 51]
چنانکه گفتيم بذر تشکيکي را که ابن خلکان افشاند پس از سالها ثمرهاش نمايان گشت و برخي از دانشمندان متعصب از اهلسنت تحقيق نکرده همان اشتباه را مرتکب شدند. از آن جمله ذهبي در «ميزان الاعتدال» (جلد 1، ص 102 -101) در شرح حال سيد مرتضي ميگويد: «علي بن الحسين موسوي (الشريف المرتضي المعتزلي) صاحب تصانيف بسيار در سال (430 ه.) در سن 80 سالگي فوت کرد، و او متهم است که کتاب «نهجالبلاغه» را وضع کرده و در بسياري از علوم به طور جدي شرکت داشته و کسي که کتاب او «نهجالبلاغه» را مطالعه کند يقين پيدا خواهد کرد که آن به دروغ به اميرالمومنين عليهالسلام نسبت داده شده است».
صفحه 49، 50، 51.