ماليات و بيت المال و ماليات دهندگان

94- در مورد ماليات به گونه‏اي اقدام و رفتار کن که به صلاح و مصلحت ماليات دهندگان باشد، چون حسن برنامه در مورد ماليات و ماليات دهندگان به نفع و مصلحت تمامي طبقات ملت و کارهاي مملکت خواهد بود.

95- وضع و حال کارهاي ديگران رو به بهبود و صلاح نمي‏رود

[صفحه 37]

اگر وضع و حال ماليات دهندگان شايسته و بايسته نباشد زيرا همه افراد ملت نان خور و زير چتر حمايت و وابسته به ماليات و ماليات دهندگان هستند.

96- توجه تو نسبت به عمران و آباداني مملکت بيش از توجه به گرفتن و جمع آوري ماليات باشد زيرا ماليات به دست نمي‏آيد مگر به عمران و آباد بودن مملکت.

97- حکومتي که در صدد گرفتن و جمع آوري ماليات باشد بدون اينکه عمران و آباداني در مملکت برقرار شده باشد:

الف. مملکت را به ورشکستگي و نابودي سوق خواهد داد.

ب. و ملت را دچار هلاکت مي‏گرداند.

ج. و در نتيجه حکومت ثبات خود را از دست مي‏دهد و رو به سقوط حتمي مي‏گذارد.

98- اگر ماليات دهندگان (از کليه اصناف و طبقات مختلف جامعه) شکايت کردند:

1- يا از سنگيني و زيادي مالياتها،

2- يا از علل موجهي که به سبب آنها نمي‏توانند ماليات خود را پرداخت کنند،

3- يا از خشکسالي و بي‏آبي و نيامدن بارانهاي سالانه،

4- يا از امراض گوناگوني که باعث از بين رفتن

[صفحه 38]

محصولات گشته است.

پس وظيفه تو اين است که:

99- آنقدر به آنان در پرداخت ماليات تخفيف بدهي تا اينکه کارهايشان رو به اصلاح و بهبودي برود و مبادا اين تخفيف برايت سنگين و گران تلقي شود، زيرا:

الف. اين تخفيف و اغماض خود ذخيره ايست که بعد از اينکه موانع رفع شد و مملکت رو به آباداني و عمران رفت و باز به خزاين ماليات برمي‏گردد.

ب. همچنين سبب آراستگي و پاکي حکومت تو مي‏شود.

ج. به علاوه مورد حمايت و ستايش ملت قرار مي‏گيري.

د. و به خاطر عدالتي که در ميان ملت اعمال نموده‏اي خوشحال و سر فراز خواهي بود و مي‏تواني نسبت به اين ملت اعتماد و اطمينان پيدا کني بسبب:

1- رفاه و آسايش که نزد آنان اندوخته‏اي و اعتماد آنان را در حمايت از حکومت جلب نموده‏اي.

2- و عدالتي که در ميان ملت برقرار کرده‏اي.

3- و مهر و محبتي که به آنان مبذول داشته‏اي.

4- و علاوه بر اينها چه بسا، کارها و مشکلاتي پيش آيد که انجام آنرا به خود مردم واگذار کني و آنان نيز با طيب خاطر و اطمينان کامل آنها را بپذيرند.

[صفحه 39]

در اين حالت که مردم مملکت در آسايش و رفاه و در عمران و آباداني و زير چتر حمايت عدالت و محبت حکومت به سر مي‏برند «ملت قادر به تحمل هر بار و هر مشکلي هستند».

100- توجه داشته باش که بدون هيچ شک و شبهه‏اي خرابي و ويراني مملکت از فقر و فاقه ملت است و فقر و تنگدستي ملت نيز ناشي از ثروت اندوزي زمامداران است،

که خود از اين خصلت‏هاي زمامداران سرچشمه مي‏گيرد:

1- از هم و غم آنان در ثروت اندوزي براي روزي که از حکومت عزل مي‏شوند.

2- سوءظن نسبت به بي‏ثباتي سلطه و حکومت خود.

3- از غفلت و عبرت نگرفتن آنها از عواقب شوم جباران و ستمگران.

صفحه 37، 38، 39.

---