اما اصحاب سعادت, اصحاب سعادت چه حال دارند؟

مواهب و نعمتهاى اصحاب اليمين

بعد از بيان مواهب معنوى و مادى مقربان ، نوبت به اصحاب اليمين مى رسد، همان جمعيت سعادتمندى كه نامه اعمالشان به علامت پيروزى در امتحانات الهى به دست راستشان داده مى شود، و در اينجا به شش نعمت از نعم خداوند اشاره مى كند كه با مقايسه به نعمتهاى مقربان كه در هفت بخش آمده بود يك مرحله پائينتر است .

نخست براى بيان بلندى مقام آنها مى فرمايد: ((اصحاب يمين ، چه اصحاب يمينى ))؟! (و اصحاب اليمين ما اصحاب اليمين ).

و اين برترين توصيفى است كه از آنها شده ، زيرا اين تعبير در مواردى به كار مى رود كه اوصاف كسى در بيان نگنجد، و به هر حال اين تعبير بيانگر مقام والاى اصحاب اليمين است .

آيه بعد به نخستين موهبت اين گروه اشاره كرده ، مى گويد: ((آنها در سايه درخت سدر بى خار قرار خواهند گرفت )) (فى سدر مخضود).

در حقيقت اين رساترين توصيفى است كه براى درختان بهشتى در قالب الفاظ دنيوى ما امكان پذير است ، زيرا ((سدر)) به گفته بعضى از ارباب لغت درختى است تناور كه بلنديش گاهى تا چهل متر مى رسد، و مى گويند تا دو هزار سال عمر مى كند (و سايه بسيار سنگين و لطيفى دارد) تنها عيب اين درخت اين است كه خاردار است ، ولى با توصيف به ((مخضود)) (از ماده ((خضد)) بر وزن ((مجد)) به معنى بريدن و گرفتن خار است ) اين مشكل نيز در درختان سدر بهشتى حل شده .

در حديثى آمده است كه هرگاه بعضى از لغات قرآن براى ياران پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) مشكل مى شد مى گفتند خداوند به بركت اعراب باديه نشين و سؤ الات آنها ما را بهره مند مى كند، از جمله اينكه عربى باديه نشين روزى خدمت پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) آمد عرض كرد اى رسول خدا! خداوند متعال در قرآن نام از درخت موذى و آزاردهى برده است ، و من فكر نمى كردم در بهشت چنين درختى باشد! فرمود: كدام درخت ؟ عرض ‍ كرد: درخت سدر، زيرا داراى خار است ، پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) فرمود: مگر خداوند نمى فرمايد: ((فى سدر مخضود)) مفهومش اين است كه خارهاى آنرا قطع كرده است ، و بجاى هر خار ميوه اى قرار داده كه هر ميوه اى هفتاد و دو رنگ ماده غذائى دارد كه هيچيك شباهتى به ديگرى ندارد!.

دومين موهبت اين است كه ((آنها در سايه درختان طلح متراكم به سر مى برند)) (و طلح منضود).

((طلح )) درختى است سبز و خوشرنگ و خوشبو، جمعى گفته اند همان درختان موز است كه برگهاى بسيار پهن و سبز و زيبا، و ميوه اى شيرين و گوارا دارد، و ((منضود)) از ماده ((نضد)) به معنى متراكم است .

ممكن است اين تعبير اشاره به تراكم برگها يا تراكم ميوه ها، و يا هر دو باشد، حتى بعضى گفته اند، اين درختان چنان پرميوه است كه ساقه و شاخه ها غرق ميوه و پوشيده از آن مى باشد.

بعضى از مفسران گفته اند با توجه به اينكه درخت سدر برگهائى بسيار كوچك و درخت موز برگهائى بسيار پهن و بزرگ و گسترده دارند ذكر اين دو درخت اشاره لطيفى به تمام درختان بهشتى است كه در ميان اين دو قرار دارد.