5- ربعي بن كاءس عنبري ، كارگزار سجستان


بنابر نقل مورخان ، ربعى بن كاءس عنبرى از جانب على (ع ) كارگزار سيستان بود و حضرت وى را بعد از جنگ جمل ، به اين سمت گمارد.(745)
ابن اثير در كامل ، درباره علت انتخاب ربعى گويد: در سال سى وشش ‍ پس از پايان جنگ جمل ، حسكة بن خطبى و عمران بن فضيل برجمى با عدّه اى از اعراب پراكنده ، فقير و راهزن شورش كرده ، از اطاعت على (ع ) خارج شدند. (746)
آنها به حركت خود ادامه دادند تا اينكه به محل زالك در سيستان رسيدند. مردم آن ديار، نقض عهد اسلام كرده بودند. شورشيان بر آنها حمله كرده و اموال بسيارى به دست آوردند. از آنجا به محل زرنگ رفتند. مرزبان آن سامان از آنها ترسيد و ناگزير تن به صلح داد. لذا آنها هم با مسالمت وارد آنها شدند. شاعر رجز سراى آنها گفت :
بشّر سجستان بجوع و حرب
بابن الفضيل و صعاليك العرب (747)

لا فضة تغنيهم و لاذهب
مردم سيستان را به گرسنگى و سختى و به آمدن فرزند فضيل و راهزنان عرب خبر ده . آنان افرادى هستند كه نه نقره و نه طلا، آنها را بى نياز نمى كند.
على (ع ) براى سركوب آنها عبدالرحمن بن جروطائى را فرستاد كه حسكه در مقابله ، او را كشت . على (ع ) به عبداللّه بن عباس ، امير بصره نوشت كه سيستان را به يكى از رجال واگذار كند (چون در آن زمان ، مناطق ايران تحت كنترل استاندارى بصره بود) و او را با چهارهزار سپاهى روانه كند. ابن عباس هم ربعى بن كاءس را به همراهى و يارى حصين بن ابى حر عنبرى روانه كرد. چون وارد سيستان شدند با حسكه روبرو شدند. در درگيرى و جنگ ، حسكه كشته شد و ربعى سراسر بلاد را تصرف و اداره كرد.(748)
از كامل و البلدان استفاده مى شود كه ابن عباس ربعى را به سمت استاندارى سيستان گمارده است ، اما بنابر نقل وقعه صفين و انساب الاشراف و اخبارالطوال حضرت به هنگام اعزام گروهى از كارگزاران و پس از استقرار در كوفه ، وى را به اين سمت برگزيده است .
ربعى بن كاءس از بنى تميم و از كوفه بود. كاءس نام مادر اوست كه به آن شهرت يافته است .(749)