بعد از سهل بن حنيف ، تمّام بن عباس به عنوان فرماندار مدينه از سوى على (ع ) برگزيده شد.
هنگامى كه على (ع ) قصد عراق نمود، سهل بن حنيف را بر مدينه گمارد. بعد او را به سوى خود خواند و تمّام بن عباس را والى مدينه و كارگزار آنجا قرار داد. آن گاه او را عزل كرد و ابو ايّوب انصارى را بر مدينه گمارد. ابو ايّوب شخصا به سوى على (ع ) رفت و مردى (175) از انصار را بر مدينه گمارد و آن مرد، والى مدينه بود، تا اينكه على (ع ) به شهادت رسيد.(176)
تمّام در زمان پيامبر در مدينه متولّد شد. مادرش كنيز رومى به نام ((سباء)) بود و برادرش ، كثير بن عبّاس نام داشت .
زبير بن بكار گويد: تمّام مردى تندخو و سختگير بود فرزندانى به جاى گذاشت .
ابوعمر (صاحب استيعاب ) گويد: تمّام كوچكترين فرزند عبّاس بود. عبّاس او را روى دوش خود حمل مى كرد و طى اشعارى مى گفت : ((تمام شدند فرزندان من با تولّد آخرين آنها به نام تمّام . آنها ده نفر شدند. پروردگارا آنها را با كرامت و جزو ابرار قرار ده ؛ ياد آنها را نگهدار و شجره آنها را رشد ده ))!
آخرين فرد از نسل تمّام ، يحيى بن جعفر تمّام بود كه در زمان منصور از بين رفت و نسل تمّام منقرض گرديد.(177)
عبّاس ده پسر داشت . شش نفر آنها مادرشان امّالفضل بود كه عبارتند از: فضل ، عبداللّه ، عبيداللّه ، قثم ، معبد و عبدالرّحمان و هفتمين آنها خواهرشان ، امّ حبيب مى باشد.
عبداللّه بن يزيد هلالى درباره امّالفضل گويد ((هيچ زن نجيبى از يك شوهر نزاييده مانند شش نفرى كه از امّالفضل متولّد شدند. بايد زنان و مردان سالمند او را گرامى بدارند)).
پسران ديگر عبّاس ، عون ، كثير، و تمّام بودند كه مادر آنها امّولد بود. آخرين پسر، حارث بن عبّاس نام داشت كه مادرش از هذيل بود.
تمّام روايتى از پيامبر نقل كرده است كه فرمود: فلولا ان اشقّ على امّتى لامرتهم بالسّواك عند كلّ صلاة ؛ اگر بر امّتم سخت نبود، مسواك زدن را در هنگام هر نماز بر آنها واجب مى كردم .
اين روايت را بغوى در معجم خود ذكر كرده است (178) تمّام از مردان تندخو و سختگير اهل زمان خود بود.(179) به گونه اى كه نوشته اند زمانى كه كعب بن سور به مدينه آمد كه تحقيق كند آيا طلحه و زبير به ميل خود بيعت كرده اند يا با اكراه و اسامة بن زيد (بدروغ ) گفت : با اكراه ؛ تمّام خشمگين شد دستور تنبيه او را داد. سهل بن حنيف و عدّه اى از مردم به او حمله كردند.(180)
اين قضيه قول گروهى را كه مى گويد تمّام به هنگام جنگ جمل والى مدينه بوده است ، تقويت مى كند صاحب تنقيح المقال ، انتخاب او را به عنوان كارگزار مدينه دليل بر وثاقت و عدالتش دانسته است .(181)