سيره عملي حضرت علي در عهد خليفه سوم حضرت عثمان
[صفحه 26] براي خلافت شايسته ترم و به خدا سوگندتا هنگامي که اوضاع مسلمانان رو به راه باشد و در هم نريزد و به غير از من به ديگري ستم نشود، مخالفتي نخواهم کرد.»[1] مع الوصف رفتارش تغيير نکرد وهميشه ناصح خليفه و امت اسلامي بود و حتي در اواخر دوران خليفه ي سوم، که اغتشاش و آشوب جامعه را فراگرفته بود آن حضرت نزد حضرت عثمان (رض) رفت و با لحني مودبانه و محترمانه به راهنمايي وي پرداخت و فرمود: «مردم پشت سر من اجتماع کرده اند و مرا ميان تو و خود به سفيري فرستاده اند، سوگند به خدا نمي دانم چه چيز را با تو بگويم؟ مطلبي را پيش از شما ياد نگرفته ايم که شما را از آن آگاه سازيم و در موردي خلوت نکرده ايم تا آن را به شما رسانيم، آنچه را ما ديديم و شنيديم، شما هم ديدي و شنيدي و در مصاحبت رسول خدا (ص) بودي چنان که ما بوديم. ابوبکر و عمر (رض)، در عمل کردن به حق، از شما سزاوارتر نبودند، شما از جهت خويشاوندي با رسول خدا، از آن دو نزديک تري. شما را به خدا، به جان خود رحم کنيد. سوگند به خدا که شما نياز به راهنمايي و تعليم نداريد، راه ها آشکارند و نشانه هاي دين پابرجا...».[2] . واقع مطلب اين است که حضرت علي (رض) از همه ي مردم مدينه به قتل عثمان ناخشنودتر، و به نجات ايشان از همه علاقمندتر بودند. در مورد ايشان به دفاع با صحبت و يا به زبان اکتفا نکرد، بلکه تصميم گرفت با نيروي اسلحه از وي دفاع کند و دو فرزندش حسن و حسين (رض) را که او نزد او عزيزتر از چشمانش بودند، در راه دفاع زا وي در معرض خطر قرار داد و به آن دو دستور داد تا به همراه فرزندان صحابه، از ورود [صفحه 27] شورشيان به منزل حضرت عثمان (رض) مانع شوند. لکن شورشيان چون نمي توانستند از درب منزل وارد شوند از ديوار پشت وارد شدند و ايشان را کشتند، به گونه اي که افراد منزل متوجه نشدند و بدين سان چيزي که حضرت علي (رض) براي جلوگيري از آن نهايت کوشش را به کار برد، روي داد و همه ي تلاش وي در راه پيشگيري از آن بي نتيجه ماند.[3] . با توجه به اقدامات به سزايي که حضرت علي (رض) در جهت حفظ جان حضرت عثمان به عمل آوردند و نقش به وساطتي که ميان خليفه و ناراضيان داشت، و با توجه به فعاليت هاي او از جمله منع محاصره کنندگان منزل خليفه، آب رسانيدن به او، محافظت کردن از منزل وي به وسيله ي فرزندانش و توبيخ آنها در عدم موفقيت شان آن گونه که اشاره شد، براي هر انسان آگاهي روشن مي شود که حضرت علي (رض) نه تنها از اتهامي که بعدها در مورد ياري در قتل حضرت عثمان به او بستند کاملا مبري است، بلکه وي از هيچ اقدامي در حمايت و حفظ جان خليفه کوتاهي ننموده است قطعا با توجه به مطالب گفته شده، ادعاي شرکت او در قتل حضرت عثمان (ص) اتهامي ناروا و غير معقول و ظلمي فاحش در حق او است که کساني بعدها براي رسيدن به حکومت و خلافت به ايشان بستند، و يکي از علل سرباز زدن حضرت از قبول خلافت بعد از شهادت حضرت عثمان نيز همين بود که مبادا آن حضرت را متهم به قتل نمايند.[4] .
بعد از خليفه ي دوم، چون حضرت عثمان (رض) در شوراي شش نفره به خلافت رسيد با اينکه حضرت علي (رض) خطاب به جمع فرمود: «خوب مي دانيد که من از همه کس
صفحه 26، 27.