تربيت نيرهاي اطّلاعاتي
امام علي عليه السلام برخي از نيروهاي خود را بگونه اي تربيت فرمود که سيستم هاي اطلاعاتي کشور را اداره کنند مانند: الف- کنترل و مراقبت از مراکز اقتصادي ب- کنترل و مراقبت از بازار ج- کنترل و مراقبت از کارگزاران حکومتي د- کنترل و مراقبت از قضات ه- کنترل و مراقبت از استانداران و فرمانداران و- کنترل و مراقبت از شهرها و جاده ها که در نهج البلاغه با واژه هاي «بَلَغني» و «غَيني» و «عيوني» آمده است. مانند: 1- (الي شريح) بلغني أنک ابتعت داراً بثمانين... نامه 1/3 2- بلغني عنک... و شسع نعلک خير منک... نامه 2/71 3- بلغني ان رجالا ممن قبلک... نامه 1/70 4- (الي ابي موسي) بلغني عنک قول هولک و عليک... نامه 1/63 5- بلغني ان رجلا من فتية أهل البصرة... نامه 1/45 6- بلغني عنک أمر.. فقد اسخطت... نامه 1/40، نامه 1/43 7- بلغني انک جردت الارض فأخذت... نامه 2/40 8- (الي محمد) بلغني موجدتک من تسريح الاشتر... نامه 1/34 9- (الي زياد) لئن بلغني انک خنت.. لاشدن عليک... نامه 1/20 10- (الي عبداللَّه) و قد بلغني تنمرک لبني تميم... نامه 2/18 11- بلغني انکم تقولون علي يکذب قاتلکم اللَّه... خطبه 2/71 12- بلغني ان الرجل منهم کان يدخل... خطبه 6/27 1- نامه به شريح، به من خبر رسيده است خانه اي به هشتار درهم خريده اي. 2- چيزي از تو به من خبر رسيده است که اگر درست باشد، بند کفش تو از تو بهتر است. 3- نامه به فرماندار مدينه، به من خبر رسيده است که برخي از مردان مدينه مخفيانه به شام مي گريزند. 4- نامه به ابوموسي، از تو سخني به من گزارش شده است، که بر ضدّ توست. 5- به من خبر رسيده است که سرمايه داري از اهل بصره تو را به سفره رنگيني دعوت کرده است. 6- از تو کاري به من گزارش شده است که اگر درست باشد، خداي خود را به خشم آورده اي. 7- به من خبر رسيده است، که زمينهاي مرغوب را براي خود خريداري مي کني. 8- نامه به محمد بن ابي بکر، به من خبر رسيده است که از انتصاب مالک اشتر به استانداري مصر ناراحت شده اي. 9- نامه به زياد بن ابيه، اگر خيانتي از ت به من گزارش شود، بر تو سخت خواهد گرفت. 10- نامه به ابن عبّاس، به من خبر رسيده است که با قبيله بني تميم بد رفتاري مي کني. 11- کوفيان به خبر رسيده است که در جلسات شبانه به من تهمت مي زنيد. 12- به من خبر رسيده است که سربازان مهاجم معاويه به شهر مرزي (هيت) وارد شده و زنِ مسلماني را آزار دادند.
اطلاعات و نيروهاي اطّلاعاتي که چونان چشم هاي هميشه باز نظام اسلامي نقش تعيين کننده اي در شناخت آفت ها دارند، مي توانند «اصل نظارت» و «کنترل و مراقبت» را در نظام اسلامي سامان بخشند.