بررسي رفتارها (رفتار شناسي)
«از کوزه همان بُرون طراود که در اوست» زيرا رفتار و گفتار و حالات ظاهري يک مجرم با يک انسان نيکو کار متفاوت است، که حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَيْئاً إِلَّا ظَهَرَ فِي فَلَتَاتِ لِسَانِهِ، وَصَفَحَاتِ وَجْهِهِ. «کسي چيزي را در دل پنهان نکند جز آن که در لغزش هاي زبان، و رنگ رخسار، آشکار خواهد شد.»[1] .
از ديدگاه امام علي عليه السلام ارزيابي دقيق رفتار و گفتار انسانها يکي از راه هاي کشف واقعيّت است. زيرا انسانها به آنچه دارند و مي انديشند زنده اند، و کُنش ها و واکنش هاي آنان به اندوخته هاي مغز و جانشان بي ارتباط نيست که نيکو سروده اند:
1- صد کلمه برگزيده ص 46: جاحظ (متوفاي 255 ه) 2- دستور معالم الحکم ص 23: قاضي قضاعي (متوفاي 454 ه) 3- منهاج البراعة ج 3 ص 266: ابن راوندي (متوفاي 573 ه) 4- مناقب ص376: خوارزمي حنفي (متوفاي 568ه) 5- بحارالانوار ج72 ص204: مجلسي (متوفاي 1110ه).