قضاوت در يک قتل دسته جمعي
پيامبر خدا مرا به يمن فرستاد. در آنجا روزي بقبائلي چند مي گذشتم که با هم ديگر نزاع داشتند. وقتي از جريان پرسيدم معلوم شد که چاهي جهت صيد شير، کنده بودند،که شيري در آن چاه افتاده بود، شخصي در حال سقوط کردن به درون چاه، دوّمي را گرفت و دوّمي با دست سوّمي و سوّمي هم به چهارمي چنگ زد و او را کشيد و همه به درون چاه سقوط کردند. شير همه را به سختي مجروح کرد، تا اينکه يکي از آنها پيش قدم شد و شير را کشت. مردم، مجروحين را از چاه بيرون کشيدند. چهار نفر پس از مدّتي همگي جان سپردند و ميان چهار قبيله نزاع در گرفت که خون بهاي هر کدام (اوّلي، دوّمي، سوّمي، چهارمي) با کيست؟ در اين لحظات حسّاس امام علي عليه السلام جلو رفت و فرمود: با اينکه پيامبر خداصلي الله عليه وآله وسلم در روي زمين است مي خواهيد با هم بجنگيد؟ من ميان شما داوري مي کنم. اگر به قضاوت من رضايت داديد که اختلافات برطرف مي شود، يا شما را نزد پيامبر خداصلي الله عليه وآله وسلم برده تا آن حضرت در ميان شما داوري کند. اهل يمن به قضاوت آن حضرت رضايت دادند و اميرالمؤمنين عليه السلام در مقام قضاوت فرمود: اکنون برويد و از قبائلي که اين چاه را کنده اند، ربع ديه، ثلث ديه و نصف ديه و تمام ديه را جمع کنيد.[1] . (يعني دو هزار و هشتاد و سه دينار طلا جمع آوري کنيد.) پس از آماده شدن پول ها، فرمود: 250 دينار به ورثه اوّلي بدهيد، براي اينکه او باعث کشته شدن دوّمي شد، در نتيجه از خون بهاي خودش کم مي شود. و ثلث ديه 333 دينار) را بايد به ورثه دوّمي بدهيد و نصف ديه 500 دينار) را بايد به ورثه سوّمي و يک ديه کامل 1000 دينار) را بايد به ورثه چهارمي بدهيد. امّا مردم قبائل راضي نشدند. حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام ايشان را با مأموراني خدمت رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم فرستاد، مردم يمن وقتي از راه رسيدند که آن جناب کنار مقام ابراهيم در مسجد الحرام بود. داستان خود را باز گفتند. پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم فرمود: ميان شما داوري مي کنم. يکي از ايشان گفت: علي بن ابيطالب عليه السلام در ميان ما قضاوت کرده است. آنگاه داوري او را شرح دادند. پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم همان را امضاء کرد و فرمود: داوري علي صحيح بود.[2] .
احمد بن حنبل با دو سند از حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام روايت کرد که آن حضرت فرمود: