سجاياي اخلاقي











سجاياي اخلاقي



امام علي عليه السلام پس از جنگ نهروان و شناساندن معجزه ها و کرامت ها و شجاعت ها در نبرد آگاهانه با دشمن، سجاياي اخلاقي و ويژگي هاي اخلاقي خود را در يک سخنراني در خطبه 37 آشکارا بيان داشت.

فَقُمْتُ بِالْأَمْرِ حِيْنَ فَشِلُوا، وَتَطَلَّعْتُ حِيْنَ تَقَبَّعُوا، وَنَطَقْتُ حِيْنَ تَعْتَعُوا، وَمَضَيْتُ بِنُورِ اللَّهِ حِيْنَ وَقَفُوا.

وَکُنْتُ أَخْفَضَهُمْ صَوْتاً، وَأَعْلَاهُمْ فَوْتاً، فَطِرْتُ بِعِنَانِهَا، وَاسْتَبْدَدْتُ بِرِهَانِهَا.

کَالْجَبَلِ لَا تُحَرِّکُهُ الْقَوَاصِفُ، وَلَا تُزِيلُهُ الْعَوَاصِفُ.

لَمْ يَکُنْ لِأَحَدٍ فِيَّ مَهْمَزٌ وَلَا لِقَائِلٍ فِيَّ مَغْمَزٌ. الذَّلِيلُ عِنْدِي عَزِيزٌ حَتَّي آخُذَ الْحَقَّ لَهُ، وَالْقَوِيُّ عِنْدِي ضَعِيفٌ حَتَّي آخُذَ الْحَقَّ مِنْهُ.

رَضِيْنَا عَنِ اللَّهِ قَضَاءَهُ، وَسَلَّمْنَا لِلَّهِ أَمْرَهُ. أَتَرَانِي أَکْذِبُ عَلَي رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عليه وآله؟ وَاللَّهِ لَأَنَا أَوَّلُ مَنْ صَدَّقَهُ، فَلَا أَکُونُ أَوَّلَ مَنْ کَذَبَ عَلَيْهِ. فَنَظَرْتُ فِي أَمْرِي، فَإِذَا طَاعَتِي قَدْ سَبَقَتْ بَيْعَتِي، وَإِذَا الْمِيثَاقُ فِي عُنُقِي لِغَيْرِي.

«آنگاه که همه از ترس سُست شده، کنار کشيدند، من قيام کردم، و آن هنگام که همه خود را پنهان کردند من آشکارا به ميدان آمدم، و آن زمان که همه لب فرو بستند، من سخن گفتم، و آن وقت که همه باز ايستادند من با راهنمايي نور خدا به راه افتادم، در مقام حرف و شعار صدايم از همه آهسته تر بود اما در عمل برتر و پيشتاز بودم، زمام امور را به دست گرفتم، و جلوتر از همه پرواز کردم، و پاداش سبقت در فضيلت ها را بردم.

همانند کوهي که تندبادها آن را به حرکت در نمي آورد، و طوفانها آن را از جاي بر نمي کند، کسي نمي توانست عيبي در من بيابد، و سخن چيني جاي عيبجويي در من نمي يافت.

خوارترين افراد نزد من عزيز است تا حق او را باز گردانم، و نيرومندها در نظر من پست و ناتوانند تا حق را از آنها باز ستانم.

در برابر خواسته هاي خدا راضي، و تسليم فرمان او هستم، آيا مي پنداريد من به رسول خدا صلي الله عليه وآله دروغي روا دارم؟ به خدا سوگند! من نخستين کسي هستم که او را تصديق کردم، و هرگز اول کسي نخواهم بود که او را تکذيب کنم.

در کار خود انديشيدم ديدم پيش از بيعت، پيمان اطاعت و پيروي از سفارش رسول خدا صلي الله عليه وآله را برعهُده دارم، که از من براي ديگري پيمان گرفت.»[1] .

(پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: اگر در امر حکومت کار به جدال و خونريزي کشانده شود، سکوت کُن)









  1. اسناد و مدارک اين خطبه به شرح زير است:

    1- کتاب أمالي ص 134: شيخ صدوق (متوفاي 380 هجري)

    2- المحاسن والمساوي ج 1 ص 85: بيهقي (متوفاي 458 هجري)

    3- اعجازالقرآن ص 189: باقلاني (متوفاي 372 هجري)

    4- عقدالفريد ج 1 ص 207: ابن عبدربه (متوفاي 328 هجري)

    5- شرح قطب راوندي ج 1 ص 244: ابن راوندي (متوفاي 573 هجري)

    6- نسخه خطي نهج البلاغه: نوشته ابن مؤدب سال 499 هجري ص 31

    7- نسخه خطي نهج البلاغه: نوشته شده سال 421 هجري ص 34

    8- بحارالانوار ج 39 ص 351: مرحوم مجلسي (متوفاي 1110 هجري).