معناي قامت

امام صادق عليه السلام فرمود:

در کتاب علي عليه السلام قامت يک ذراع و دو قامت دو ذراع است.[1] .

يعني قامتي که در روايات به عنوان آخر وقت نافله ظهر معين شده ذراع است، و دو قامتي که به عنوان آخر وقت نافله عصر آمده دوذراع، و مقصود قامت انسان يا دو قامت انسان نيست.
علّت اين اطلاق اين است که قامت «رحل» پيغمبرصلي الله عليه وآله وسلم يک ذراع بوده است چنانچه شيخ در «تهذيب» (- تهذيب ج2، ص23، حديث 64.) در باب اوقات نماز آن را نقل کرده است و در اين باره نيز اخباري از عترت طاهرين آن حضرت عليه السلام وارد شده است، از جمله در معناي «کثير».
چنانچه خطيب در تاريخ بغداد آورده که متوکّل (خليفه عبّاسي) بيمار شده بود، تذر کرد که با بهبودي از مرض مال کثيري در راه خدا انفاق کند و چون شفا يافت و خواست به نذر خود وفا کند معناي مال کثير را نمي دانست، آن را از فقهاي عامه پرسش نمود، آنان در معنايش اختلاف کردند.
برخي مي گفتند: ده هزار درهم.
و بعضي مي گفتند: صد هزار درهم.
متوکّل مسئله را از امام هادي عليه السلام سؤال کرد. آن حضرت فرمود:
مالِ کثير هشتاد و سه است، به دليل آيه:
«ولقد نصرکم اللَّه في مواطن کثيره»
«خداوند شما را در جاهاي بسياري ياري کرده است»
و آنها هشتاد و سه مورد بوده اند.(- فروع کافي، ج7، ص463، حديث 21.(
و از جمله در معناي «قليل» چنانچه صدوق رحمه الله در «معاني الاخبار» از امام باقر عليه السلام درباره قول خداي تعالي:
«و ما آمن معه الاّ قليل
«ايمان نياورد با او (حضرت نوح) مگر عدّه قليلي»
نقل کرده که فرمود:
آنان هشت نفر بوده اند.(- معاني الاخبار، ص151).