جايگاه قضاوت

عبدالرّحمن بن حجّاج مي گويد:

حکم بن عتيبه و سلمة بن کهيل بر ابي جعفر عليه السلام (امام محمد باقر) وارد شده از آن حضرت از حکم شاهد با سوگند پرسش نمودند.

امام علي عليه السلام فرمود:

رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم نزد شما در کوفه بدان حکم نموده است.

تا اينکه فرمود:

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در مسجد کوفه نشسته بود، ناگهان عبداللَّه بن قفل تميمي در حالي که زِرِهي به همراه داشت از کنار آن حضرت گذشت.

امام علي عليه السلام به عبداللَّه گفت:

اين زِرِه طَلحه است که در روز بصره (جنگ صفّين) از او ربوده شده است.

عبداللَّه گفت:

به نزد شريح قاضي مي رويم.

رفتند و شريح به قضاوت نشست.

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

اين زره طلحه است که در روز بصره از او ربوده شده است.

شريح گفت: در اين باره شاهد بياور!

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام امام حسن عليه السلام را آورده بر آن گواهي داد.

شريح گفت: با گواهي يک نفر حکم نمي کنم، مگر اين که ديگري با او باشد.

حضرت علي عليه السلام قنبر را آورد و او بر آن گواهي داد.

شريح گفت:

قنبر بَرده است و شهادتش نافذ نيست.

امام علي عليه السلام خشمگين شده به قنبر فرمود:

بگير زره را که اين مرد (شريح) سه بار قضاوت به ناحق نمود.

در اين موقع شُريح تکاني خورده و به آن حضرت عرضه داشت:

من پس از اين هيچ وقت بين دو نفر قضاوت نخواهم کرد، مگر اين که علت سه بار قضاوت ناحق مرا به من بگوييد.

اميرالمؤمنين عليه السلام به او فرمود:

واي بر تو! هنگامي که طرح دعوا کردم گفتي:

گواه بياور با اين که رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم فرمود:

مال ربوده شده هرجا که يافت شود بدون اقامه گواه گرفته مي شود.

پس من گفتم:

شايد او اين حديث رسول خدا را نشنيده است.

آنگاه حسن را آوردم و بر آن گواهي داد.

پس گفتي: او يک شاهد است و من با شهادت يک شاهد حکم نمي کنم.

با اين که رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم با يک شاهد و سوگند حکم نموده است.

سپس قنبر را آوردم و گواهي داد.

پس گفتي: او برده است و من با گواهي برده حکم نمي کنم.

با اين که گواهي بَرده، اگر عادل باشد پذيرفته است.

آنگاه به او فرمود:

واي بر تو! امام مسلمين بر امور بزرگتر مسلمين مأمون و مورد اعتماد است.[1] .

---

1. فروع کافي، ج7، ص385، حديث 5.