آگاهي امام علي به کتب آسماني

الف- امام علي عليه السلام فرمود:

اَنَا الَّذي عِنْدي اَلْفُ کِتابٍ مِنْ کُتُبِ الْأنبِياء، اَنَا الْمُتَکَلِّمُ بِکُلِّ لُغَةٍ فِي الدُّنْيا.

«من آن کسي هستم که هزار کتاب از کتاب هاي پيامبران در پيش من است، و با هر لغتي که در دنيا است با آن سخن مي گويم».[1] .

ب- اصبغ بن نباته مي گويد:[2] .

امام علي عليه السلام روزي در ايّام خلافت خود به سوي مسجد رفت، در حالي که رداي پيغمبر را پوشيده و عمّامه آن جناب را بر سر گذارده بود، بر روي منبر قرار گرفت و حمد و ثناي الهي را بجا آورد و مردم را پند داد، سپس با کمال وقار و آرامش به منبر تکيه داده و انگشتان را از هم باز نموده بر بالاي شکم خود قرار داد و فرمود:

سَلُوني قَبْلَ اَنْ تَفْقِدوُني، سَلُوني فَاِنَّ عِنْدي عِلْمُ الْأوَّلينَ وَ الْاخِرينَ اَما وَ اللَّهِ لَوْ ثُنِيِّ لِيَ الْوَسادَةُ لَحَکَمْتُ بَيْنَ اَهْلِ الْتَوْرايَةِ بِتَوْراتِهِمْ وَ بَيْنَ اَهْلِ الْاِنجيلِ بِاِنْجيلِهِمْ

وَ بَيْنَ اَهْلِ الزَّبُورِ بِزَبُورِهِمْ

وَ بَيْنَ اَهْلِ الْفُرقانِ (الْقُرآنُ) بِفرْقانِهِمْ

حَتّي يَنْهي کُلُّ کَتابٍ مِنْ هذِهِ الْکُتُبُ

وَ يَقُولُ[3] يا رَبِّ اِنَّ عَلِيّاً قَضي بِقَضائِکَ وَ اللَّهِ اِنّي لَأعْلَمُ بِالْقُرْآنِ وَ تَأويلِهِ مَنْ کُلِّ مُدَّعِ عِلْمِهِ

وَ لَوْلا آيَةٌ في کِتابِ اللَّهِ تَعالي لَاخْبَرْتُکُمْ بِما يَکُونُ اِلي يَوْمِ الْقِيامَةِ.

ثُمَّ قالَ: سَلُوني قَبْلَ اَنْ تَفْقِدُوني فَوَالَّذي خَلَقَ الْحَبِّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ لَوْ سَاَلُْتمُوني عَنْ آيَةٍ لَأخْبَرْتُکُمْ بِوَقْتِ نُزُولِها وَ فيمَ نَزَلَتْ

وَ اَنْبَأتُکُمْ بِناسِخِها مِنْ مَنْسُوخِها وَ خاصِّها مِنْ عامِّها وَ مُحْکَمِها مِنْ مُتَشابِها وَ مَکّيها مِنْ مَدَنيها وَ اللَّهِ ما مِنْ فِئَةٍ تَضِلُّ اَوْ تَهْدي اِلاَّ اَعْرَفُ قائِدِها وَ سائِقِها وَ ناعِقِها اِلي يَوْمِ الْقِيامَةِ.[4] .

«اي مردم هرچه مي خواهيد از من بپرسيد پيش از آنکه مرا نيابيد که دانش گذشتگان و آيندگان در نزد من است.

سوگند به خدا اگر امکان داوري برايم حاصل شود، هر آينه حکم مي کنم ميان اهل تورات با تورات آنها،

و ميان اهل انجيل با انجيلشان

و ميان اهل زبور با زبورشان،

و ميان اهل قرآن با قرآن آنها،

و حقايق هر يک از اين کتب را براستي آشکار مي سازم،

به گونه اي که اگر خداوند آن کتابها را گويا کند و به نطق آورد، اظهار مي دارند که:

خدايا علي به حکم واقعي داوري نمود.

به خدا سوگند، از تمام مردمي که ادّعاي علم و دانش در مورد قرآن مي کنند من به حقايق و تأويلات آن از همه آنها واقف تر و داناترم،

اگر آيه اي نبود باز هم من، از تمام پيش آمدهائي که تا روز قيامت مي شوند شما را با خبر مي ساختم.

پس از اين فرمود:

بپرسيد از من پيش از آنکه مرا نيابيد.

سوگند به آن خدائي که دانه را مي شکافد و مردم را به هستي مي آورد، اگر يکايک آيات را از من بپرسيد به شما خواهم گفت که:

چه وقت و براي چه کسي نازل شده و نيز از ناسخ و منسوخ، خاصّ و عامّ و محکم و متشابه، مَکّي و مَدَني آنها خبر مي دادم.

به خدا سوگند که فرقه هايي نيست که تا روز قيامت گمراه شوند، يا هدايت يابند، مگر آنکه من مي دانم که رهبر و پيش آهنگان و سوق دهنده و ندا کننده آنها که خواهد بود.»

ج- يکي از دانشمندان مسيحي بر آن حضرت وارد شد

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

«مَرحبا بر بحيراء اصغر»

و پرسيد:

آيا کتاب شمعون صفا نزد شما موجود است؟

عرض کرد: بلي

و رو به امام علي عليه السلام کرد و گفت:

يا اميرالمؤمنين چگونه دانستي؟

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

يقيناً علم همه چيز و علم تفسير معاني در نزد ماست.

سپس بخشي از آن کتاب را خواند.

آن دانشمند چون اين را مشاهده کرد به شرف اسلام مشرّف شد و در صفّين در رکاب اميرالمؤمنين عليه السلام به شهادت رسيد.[5] .

د- از امام محمّد باقر عليه السلام روايت شده که فرمود:

آنگاه که آيه

«وَکُلُّ شييْ ءٍ اَحْصَيْناهُ في اِمامٍ مُبينٍ»[6] .

«ما علم هر چيزي را در امامي آشکار قرار داده ايم.»

نازل گرديد، دو نفر از اهل مجلس برخاستند، گفتند:

يا رسول اللَّه صلي الله عليه وآله وسلم آيا منظور از امام مبين تورات است؟

فرمود: نه،

گفتند: يا رسول اللَّه انجيل است؟

فرمود: نه،

در آن حال اميرالمؤمنين عليه السلام وارد شد.

پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرمود:

مقصود از امام مبين، اين علي عليه السلام است که:

اَحْصي اللَّه تَبارَکَ وَ تَعالي فيهِ عِلْمَ کُلِّ شَيْي ءٍ.

«خداوند متعال دانش هر چيز را در او جمع نمود، و نگاهداشت.»[7] .

ه- امام علي عليه السلام خود فرمود:

اَنَا الَّذي اَعْلَمُ تَأْويلَ الْقُرآنِ وَ الْکُتُبِ السّالِفَةِ اَنَا الْمَرْسُوخُ في الْعِلْمِ.

«من به تأويل قرآن و به کتابهاي ديگر پيشينيان از همه داناترم و از راسخان علم مي باشم.»[8] .

---

1. مناقب مرتضوي باب 3 ص 137.
2. اين روايت از طريق عامّه از ابي البختري نيز خلاصه وار نقل شده است.
3. اي فيقول کلّ واحدٍ منهم.
4. ارشاد شيخ مفيد ج 1 ص 33 چاپ جديد، و ينابيع المودّه باب 14 ص 64، و امالي صدوق مجلس 55 ص 200، و روضة الواعظين ج 1 ص 143، و مجمع البحرين ص 16، و فرائد السمطين ج 1 ص 341، و انوار نعمانيّه ص 12، و کشف الغُمّه ج 1 ص 116، و احقاق الحقّ ج 7 ص 4615، و بصائر الدّرجات ص 152، و مناقب خوارزمي ص 55.
5. مناقب شهر آشوب ج 2 ص 255.
6. سوره يس آيه 12.
7. خصال صدوق ص 102.
8. مناقب مرتضوي ص 143.