مصحف امام علي در منابع اهل سنت
اکنون به شماري از اين مؤلفين و راويان اشاره مي گردد: 1. مقاتل بن سليمان بلخي (م 150) در تفسيرش که از نخستين تفاسير اجتهادي و در حد خود بسيار مفصل مي باشد، از کساني است که به طور ضمني به مصحف امام علي اشاره مي کند.[1] . 2. محمد بن سعد زهري (م 230) وي از نخستين تاريخ نويساني است که به مصحف حضرت اشاره مي کند. خوشبختانه اثر او باقي مانده است. ابن سعد در اين کتاب تنها يک خبر، و آن هم از طريق اسماعيل بن ابراهيم، از ايوب و ابن عون، از محمد بن سيرين، درباره مصحف امام مي آورد.[2] . 3. محمد بن ايوب بن ضريس، معروف به ابن ضريس (م 294) که مسئله نخستين گردآورنده و سوگند امام علي براي خانه نشستن را از ابن سيرين و عکرمه نقل کرده است.[3] . 4. ابن ابي داوود سجستاني (م 316) در کتاب المصاحف از کساني است که خبر را آورده و آن را نقد کرده و از آن جا که مسئله نخستين گردآورنده براي وي و عده اي ديگر، چون ابن کثير (م 774) و ابن حجر عسقلاني (م 852) بسيار مهم بوده، به نقد و توجيه اين روايت پرداخته اند. 5. محمد بن عبداللَّه بن اشته، معروف به ابن اشته (م 360) يکي ديگر از کساني است که مصحف امام را از طريق ديگري، به جز طريق سجستاني، نقل و حتي براي آن خصوصياتي ذکر مي کند.[4] . 6. ابن نديم (م 380) در کتاب الفهرست با طريق ديگري خبر از مصحف امام مي دهد. وي اين روايت را از احمد بن جعفر بن محمد منادي (م 332) از طريق خودش نقل مي کند.[5] .
خبر مصحف امام علي از اموري است که در منابع گوناگون اهل سنت نقل شده و با آن که بخش هايي از آن مورد بحث و تأمل بوده، باز در اين کتاب ها منعکس شده است. در مواردي اهل سنت در قبول آن واکنش نشان داده و يا چون گمان کرده اند پذيرفتن اين مصحف مشکلاتي تاريخي و اعتقادي به وجود مي آورد، به توجيه و تفسير اين پديده پرداخته اند؛ در حالي که نفس انعکاس اين گزارش ها در منابع اوليه و قبول اصلِ آن در برخي منابع، حاکي از واقعيت و اصالت داشتن آن در تاريخ بوده است.