همکاران امام علي در کار گردآوري
از ظاهر بيش تر روايات چنين برمي آيد که کار گردآوري مصحف، ويژه علي (ع) بوده است. او به دليل ويژگي علمي و ارتباطي که با سرچشمه وحي داشته و نيز به اين دليل که مصحف پيامبر را نزد خويش داشته است، براي گردآوري و تأليف قرآن بي همتا بوده است. بنابراين، نياز به همکاري کسي براي نوشتن محتوا و يا گردآوري مطالب مطرح نبوده است؛ ولي در برخي گزارش ها آمده است که برخي کسان با حضرت همکاري داشته اند. شايد اين همکاري، کاري همچون آماده کردن و مرتب ساختن دست نوشته ها بوده است و شايد ادعاي برخي کسان به همکاري، براي فرار از بيعت با خليفه و پناه آوردن به خانه علي (ع) بوده است. به يکي از اين گزارش ها، که ابوبکر احمد بن عبدالعزيز جوهري (م حدود 300 ق) نقل کرده است، بسنده مي کنيم. سعد بن ابي وقاص با مقداد بن اسود در خانه فاطمه گردآمده بودند که مأموران عمر به خانه يورش بردند. عمر فرياد زد: «بيرون آييد وگرنه خانه را آتش مي زنم!» در اين هنگام، زبير با شمشير آخته بيرون آمد و فاطمه به گونه اي ديگر، و گفتند: «ما در خانه به گناه مشغول نيستيم؛ گردآمده ايم و قرآن را در مصحفي يگانه بازمي نويسيم.»[1] . به هر سان، بعيد نيست که حضرت براي سامان دادن و هماهنگ کردن نوشته ها - نه نوشتن محتوا - از همکاري کساني سود برده باشد؛ به ويژه آن که برخي روايات مدت گردآوري را سه يا شش روز دانسته اند.
آيا علي (ع) در کار گردآوري تنها بوده است، يا دستياراني داشته و اگر دستياراني داشته به چه کاري از مصحف مشغول بوده اند؟