روش رهبري















روش رهبري



حضرت علي (ع) بعد از قبول زمامداري در خطبه اي با کمال صراحت فرمود:

و اعلموا اني ان اجبتکم رکبت بکم ما اعلم، و لم اصغ الي قول القائل و عتب العاتب و ان ترکتموني فانا کاحدکم و لعلي اسمعکم و اطوعکم لمن و ليتموه امرکم. و انا لک وزيرا خير لکم مني اميرا.[1] .

بدانيد که اگر دعوت شما را براي قبول خلافت اجابت کنم بر شما به مقتضاي علم خود حکومت خواهم کرد و به سخن هيچ گوينده و گله هيچ گله گزاري اعتناء نخواهم نمود. اما اگر مرا رها کنيد مانند يکي از شما خواهم بود و شايد براي کسي که او را برمي گزينيد از ديگران مطيع تر و شنواتر باشم. اگر بگذاريد (مثل گذشته) براي شما وزير و مشاور باشم از آن بهتر است که امير باشم.

پيوسته در اداي وظايف الهي و اجراي احکام و اوامر رسول الله و اداره ي کشور و فرماندهي ارتش با قدرت عمل مي کرد تا آن جا که او را به خشونت منسوب مي داشتند. رسول الله نيز او را «اخيشن في الله» يعني «کمي خشن در اجراي احکام خدا» خوانده بود. احمد بن حنبل و حاکم نيشابوري و ضياء مقدسي و نيز حافظ ابو نعيم اصفهاني از ابو سعيد خدري روايت کرده اند که پيغمبر فرمود:

ايها الناس لا تشکو عليا فو الله انه لا خيشن في ذات الله عزوجل و في سبيل الله- او: لا خيشن في دين الله.[2] .

اي مردم از علي شکايت نداشته باشيد. قسم بخدا که او در اجراي امر خداي عزوجل و در راه او و دين او از بقيه سختگيرتر است.

معذلک شخصا از متواضع ترين و خوش مشرب ترين افراد بود تا آن جا که اين خنده رويي و بي تکلفي و طنز گويي را بر او خرده مي گرفتند. عمر مي گفت در علي (ع) «عابه» يعني خاصيت مزاح و طنز است و عمرو عاص او را «تلعابه» مي گفت يعني جدي نيست و مزاح بسيار مي کند. بي تکلفي او تا آن جا بود که شخصا در بازارها و بين مردم مي گشت و با طبقات مردم سخن مي گفت و همه حق داشتند مستقيما با او تماس بگيرند و ياد آوري هاي لازم را (امر به معروف و نهي از منکر يا نصيحت) حتي با بدوي ترين روش و سخت ترين کلمات با او در ميان گذارند، اين که سرداري با آن همه شجاعت و زمامداري با آن همه گرفتاري زاهدي چنان وارسته باشد و رفتارش با افراد

[صفحه 12]

خلق تا آن اندازه صميمي و پيوسته باشد معجزه ايست که جز در حضرت علي (ع) در هيچ زمامدار ديگري ديده نشده است.


صفحه 12.








  1. نهج البلاغه صبحي صالح ، ص 136، چ بيروت.
  2. کنز العماال، چ حيدر آباد، ج 12، حديث شماره ي 1255 ،1254.