پرهيزكاري و دينداري امام علي











پرهيزکاري و دينداري امام علي



عمرابن عبدالعزيز خليفه ي اموي گفته است: «در دنيا شخص ديندار و پارسايي چون حضرت علي هرگز به وجود نيامده است.»

تمام محقّقين اسلامي به سادگي خوراک و لباس او اعتراف مي کنند، يکي از دوستانش مي گويد در آن زمان که امام خليفه بود، من به ملاقات او رفتم که در حال خوردن يک قطعه نان خشک با مقداري شير بود. من گفتم: اي اميرالمؤمنين چگونه با اين قوت بخور و نمير زندگي مي کنيد؟ جواب فرمود: حضرت پيغمبر (ص) نانِ کهنه تر از اين مي خورد و لباسش هم خشن تر از مال من بود.

آن مافوق شجاعت است که کسي بتواند راحت زندگي کند ولکن خود را از خوشي ها محروم کرده و با يک خوراک ساده رضايت دهد.

اما آنها که با او موافق نبودند و نمي توانستند زير بار عدالت او بروند و در جستجوي زندگي راحت و لذت بخش بودند به مردم فشار آورده، آنها را از حق خودشان محروم مي کردند تا در زندگي کوتاه خودشان لذت ببرند.

او به فرماندار بصره مي نويسد: «به خاطر داشته باش، هر کسي دنباله رو راه پيشواي خودش است و از او سرمش مي گيرد، بدان که امام

[صفحه 146]

تو با دو تکه نان خشک و دو جامه کهنه و مندرس براي لباس قانع است. مسلماً تو نمي تواني اينگونه باشي، اما لااقل مرا در پرهيزکاري و درستي و عدالت کمک کن به خدا قسم من از اين دنيا نه طلايي ذخيره کرده ام و نه پولي جمع آوري نموده ام.»

او اغلب مي گفت: «چگونه راضي باشم که مرا اميرالمؤمنين بخوانند و در سختيها و گرفتاريهاي مردم شرکت نکنم و در مشکلات نظير آنها نباشم. آيا با شکم سير استراحت کنم و اطراف من شکمهاي گرسنه باشند؟ من بايستي در پايين ترين درجه زندگي به سر برم تا اينکه فقرا به آساني بتوانند فقر را تحمل کنند.»

او براي ملاقات با يکي از اصحابش به نام علاءبن زياد به منزل او رفت. وقتي که خانه ي وسيع و باشکوه او را ديد فرمود: «تو در آخرت به خانه ي بزرگتر از اين احتياج داري، اگر اين طور مي خواهي تو بايستي در اين خانه مردم را پذيرايي کني و رعايت حال اقوام و خويشان خود بنمايي و حقوق خدا (زکات و صدقات) را به اين طريق بپردازي.»

سپس علاء گفت: «اي اميرالمؤمنين من از برادرم عاصم شکايت دارم که خانواده اش را ترک کرده و براي عبادت از خانه دوري مي کند.» امام علي (ع) کسي را سراغ او فرستاد. وقتي که حاضر شد فرمودند: «اي کسي که دشمن خودت هستي، مطمئناً شيطان تو را گمراه کرده است. آيا به زن و بچه هايت رحم نمي کني؟ آيا فکر مي کني که اگر آنچه را خدا براي تو حلال کرده است مورد استفاده قرار دهي، خدا تو را دوست نخواهد داشت. اگر تو خانه و خانواده را ترک کني، نسبت به خدا ناسپاس خواهي بود.» او گفت: «اي اميرالمؤمنين تو هم لباس زبر و خشن مي پوشي و خوراک ساده مي خوري.» امام فرمود: «لعنت بر تو، تو مثل من نيستي. خدا براي پيشوايان عادل واجب کرده است که خود را در سطح مردم

[صفحه 147]

پايين قرار دهند، به طوري که فقرا از فقر و نداري ناله نکنند.»

از اين رو او با دست خود کفشهايش را تعمير و لباس خود را وصله مي زد.

حکايت مي کنند که امام علي نخلستاني که حاصل کوشش خودش بود، به معرض فروش گذاشت تا پولش را صرف خيرات نمايد. همين که فقراي مدينه آگاه مي شدند، در مسجد، اطراف او را محاصره و او تمام پول را ميان آنها تقسيم مي کرد و اغلب دست خالي به خانه مي رفت، در حالي که خانواده ي خودش بسيار محتاج بودند.

اين صفات برجسته ي امام علي (ع) و رويه و خطمشي آن حضرت که در رفتار و گفتارش به آنها اشاره شد گوشه اي از ماهيّت همان اسلام متمدّن (پيشرو) است که مورد بحث مي باشد.

[صفحه 148]


صفحه 146، 147، 148.