سخنراني تاريخي حضرت پيغمبر در مکّه
اين جانب نويسنده در نظر دارم چند فرازي از آن سخنراني را به زبان فارسي ترجمه کنم و هر قسمتي که مربوط به وضع اجتماعي آن روز عربستان است اشاره اي بنمايم. در آن زمان يکي از بزرگترين و ريشه دارترين عصبيت جامعه ي عرب تفاخر خويشي با يک فاميل معروف مثل فاميل قريش بود و پيغمبر براي برانداختن اين موهومات به مردم فرمود: «اي مردم خدا به وسيله ي اسلام غرور و خودپسندي زمان جاهليت (زمان قبل از ظهور اسلام) و تفاخر به دودمان و اصل و نسب را ميان شما از بين برد و در واقع شما از آدم به وجود آمده ايد و آدم هم از خاک آفريده شد. بهترين شما کسي است که از گناهان دوري کند.» معنا و مفهوم اين گفتار اين است که اساس برتري و شخصيت تقوا و پرهيزکاري است، سپس او اضافه فرمود: «اي مردم، عرب بودن زمينه ي شخصيت نيست جز اين که زباني است گويا و آن جوابگوي مراد شما [صفحه 45] در دنياي بعد نيست هر آينه شما در وظايف خود کوتاهي کنيد و شما به اجداد و دودمان خود تکبّر و تفاخر نماييد در اين صورت آن شايستگي و استحقاق خود را بدست نخواهيد آورد.» و به منظور بسط مساوات و عدالت در ميان بشر و برقراري تساوي بين سفيدپوستان و سياه پوستان او اضافه فرمود: «در حقيقت مردم مثل دندانه هاي شانه هستند و هيچ مزيّتي بين عرب و غيرعرب نيست. اساس رفعت و برتري، تقوا و دوري از گناهان است. تمام انسانها با يکديگر پيش خدا يکسان هستند و بهترين فرد کسي است که از نافرماني خدا دست بکشد.» او بدين وسيله تمام امتيازات ظاهري و تکبّرِ به نسب و دودمان را باطل کرد و دوباره تأکيد فرمود: «انسانها از آدم و آدم از گل آفريده شده است» و او بدين وسيله تمام محدوديتها و قيدوبندهاي ميان مردم را از هم گسست و آنها را از بسياري موهومات و تصوّرات باطل آزاد ساخت. [صفحه 46]
هم اکنون جمعيت انبوه و باشکوهي چه اهالي شهر و چه تازه واردين در مسجدالحرام دور هم جمع شده بودند و پيغمبر بر آن شد که گوشه اي از چگونگي و کيفيت اسلام را ضمن نطقي بيان فرمايد.
صفحه 45، 46.