وصيت امام علي در بستر شهادت
«شما را به تقواي الهي سفارش مي کنم و اينکه در طلب دنيا برنياييد گر چه دنيا در طلب شما برآيد، و بر آنچه از دنيا محروم مانديد اندوه و حسرت مبريد،و حق بگوييد، و براي پاداش (اخروي) کار کنيد، و دشمن ظالم و ياور مظلوم باشيد.شما دو نفر و همه فرزندان و خانواده ام و هر کس را که نامه ام به او مي رسد سفارش مي کنم به تقواي الهي و نظم کارتان و اصلاح ميان خودتان، چرا که از جدتان شنيدم که مي فرمود: «اصلاح ميان دو کس از انواع نماز و روزه برتر است.» خدا را خدا را درباره يتيمان در نظر آريد، هر روز به آنان رسيدگي کنيد و حتي يک روز دهان آنان را خالي نگذاريد و مبادا در حضور شما تباه شوند. خدا را خدا را درباره همسايگان در نظر داريد، که آنان سخت مورد سفارش پيامبرتان هستند، پيوسته به همسايگان سفارش مي کرد تا آنجا که پنداشتيم آنان را ارث بر خواهد نمود. خدا را خدا را درباره قرآن ياد کنيد، مبادا ديگران به عمل به آن بر شما پيشي گيرند. خدا را خدا را درباره نماز ياد کنيد، که آن ستون دين است. خدا را خدا را درباره خانه پروردگارتان ياد کنيد، تا زنده هستيد آن را خالي (و خلوت) نگذاريد؛ که اگر اين خانه متروک بماند ديگر مهلت نخواهيد يافت. خدا را خدا را درباره جهاد در راه خدا به مال و جان و زبانتان ياد آريد، و بر شما باد به همبستگي و رسيدگي به يکديگر، و بپرهيزيد از قهر و دشمني و بريدن از هم امر به معروف و نهي از منکر را رها نکنيد که بدانتان بر شما چيره مي شوند، آن گاه دعا مي کنيد ولي مستجاب نمي گردد. اي فرزندان عبدالمطلب، مبادا شما را چنان بينم که به بهانه اينکه امير مؤمنان کشته شد دست به خون مسلمانان بيالاييد؛ هش داريد که به قصاص خون من جز قاتلم را نبايد بکشيد؛ بنگريد هر گاه که من از اين ضربت او جان سپردم تنها به کيفر اين ضربت يک ضربت بر او بزنيد و اين مرد را مثله نکنيد،[1] چرا که از رسول خدا صلي اللّه عليه و آله و سلم شنيدم که مي فرمود: «از مثله کردن بپرهيزيد گرچه سگ هار باشد».[2] . از وصيت ديگر آن حضرت پيش از شهادت و پس از ضربت ابن ملجم ملعون: «وصيت من به شما آن است که چيزي را با خدا شريک مسازيد، و به محمد صلي اللّه عليه و آله و سلم سفارش مي کنم که سنت او را ضايع مگذاريد، اين دو ستون را به پا داريد، و اين دو چراغ را افروخته بداريد، و تا از جاده حق منحرف نشده ايد هيچ نکوهشي متوجه شما نيست. من ديشب يار و همدم شما بودم و امروز مايه عبرت شما گشته ام و فردا از شما جدا خواهم شد. خداوند من و شما را بيامرزد. اگر زنده ماندم خودم صاحب اختيار خون خود هستم، و اگر فاني شدم فنا ميعادگاه من است، و اگر بخشيدم بخشش مايه تقرب من به خدا و نيکويي براي شماست؛ پس شما هم ببخشيد «آيا نمي خواهيد که خدا هم شما را ببخشايد؟»[3] به خدا سوگند هيچ حادثه اي ناگهاني از مرگ به من نرسيد که آن را ناخوش دارم، و نه هيچ وارد شونده اي که ناپسندش دانم؛ و من تنها مانند جوينده آبي بودم که به آب رسيده، و طالب چيزي که بدان دست يافته است؛ «و آنچه نزد خداست براي نيکان بهتر است».[4] . از اين که فرمود: «به خدا سوگند هيچ حادثه اي ناگهاني از مرگ به من نرسيد که... معلوم مي شود که امام عليه السلام پيوسته از روي شوق در انتظار شهادت به سر مي برده و مي دانسته است که آنچه پيامبر راستگوي امين صلي اللّه عليه و آله و سلم به او خبر داده ناگزير فرا خواهد رسيد، چنانکه قيامت آمدني است و شکي در آن نيست و وعده او ترک و تخلف ندارد، و آن حضرت با دلي پر صبر در انتظار آن بود و- بنا به نقل گروهي از دانشمندان مانند ابن عبدالبر و ديگران- مي فرمود: «شقي ترين اين امت از چه انتظار مي برد که اين محاسن را از خون اين سر سيراب سازد؟» و بارها مي فرمود: «به خدا سوگند که موي صورتم را از خون بالاي آن سيراب خواهد کرد».[5] .
هنگامي که ابن ملجم- که خدا لعنتش کند- او را ضربت زد، حضرتش به حسن و حسين عليهماالسلام چنين وصيت فرمود: