عدالت امام علي
و خود حضرتش فرمود: به خدا سوگند اگر بر خار مغيلان شب را تا به صبح بر خار سعدان[3] بيدار به سر برم، يا مرا در غل و زنجير به روي زمين کشند نزد من محبوبتر از آن است که روز قيامت خدا و رسول را در حالي ديدار کنم که بر برخي از بندگان ستم نموده يا چيزي از کالاي بي ارزش دنيا براي خود غصب کرده باشم... به خدا سوگند اگر هفت اقليم را با همه آنچه در زير افلاک آنهاست به من دهند تا با گرفتن پوست جوي از دهان مورچه اي نافرماني خدا کنم هرگز نخواهم کرد.[4] . و فرمود: آن کس که خود را پيشواي مردم قرار مي دهد بايد به آموزش خود پيش از آموزش ديگران بپردازد، و بايد تأديب عملي او پيش از تأديب زباني او باشد. و آموزگار و تأديب کننده خويش بيش از آموزگار و تأديب کننده ديگران شايسته تجليل است.[5] . و فرمود: به خدا سوگند که من شما را به هيچ طاعتي بر نمي انگيزم جز آنکه خود پيش از شما بدان عمل مي کنم، و شما را از گناهي باز نمي دارم جز آنکه خود پيش از شما از آن باز مي ايستم.[6] . و در وصف مخالفان خود فرمود: رعد و برق و تهديدهاي فراوان کردند ولي در عمل سست بودند و دل و جرأت جنگ نداشتند، ولي ما پيش از ضربه زدن رعد و برق و تهديد نمي کنيم و پيش از باريدن سيل راه نمي اندازيم.[7] . خواننده گرامي، اينک با ما همراه شو تا به نمونه هايي از عدل او بنگريم که مدعاي ما در عمل ثابت شود. ابن ابي الحديد از ابن عباس رضي الله عنه روايت نموده که: علي عليه السلام در روز دوم بيعت خود در مدينه خطبه اي خواند و فرمود: « . و نيز گويد: ابوجعفر اسکافي (متوفاي سال(240 گفته است: چون صحابه پس از کشته شدن عثمان در مسجد پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم جمع شدند تا در مسأله امامت تصميم بگيرند، ابوالهيثم بن تيهان و رفاعة بن رافع و مالک بن عجلان و ابوايوب انصاري و عمار بن ياسر به علي عليه السلام اشاره داشتند و از فضل و سابقه و جهاد و خويشاوندي او با رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم ياد کردند، مردم نيز پاسخ مثبت دادند، سپس هر کدام برخاسته و در خطابه اي فضل علي عليه السلام را گوشزد نمودند، برخي او را تنها بر مردم آن زمان و برخي ديگر بر همه مسلمانان برتري دادند آن گاه با آن حضرت بيعت شد. روز دوم بيعت يعني روز شنبه يازده شب از ذي الحجه مانده حضرت به منبر رفت و حمد و ثناي الهي را به جاي آورد و از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ياد کرد و بر او درود فرستاد، سپس از نعمتهايي که خدا بر مسلمانان ارزاني داشته ياد کرد، تا آنکه فرمود: «و فتنه ها مانند شب تار روي آورده است، و زير بار اين حکومت نمي رود مگر اهل صبر و بينش و آگاهي از ريزه کاريهاي آن؛ و اگر براي من پايدار بمانيد شما را بر راه و روش پيامبرتان صلي الله عليه و آله و سلم سير خواهم داد و آنچه را که بدان مأمورم در ميان شما اجرا خواهم کرد و خداست که بايد از او ياري خواست. و[8] .
روش امام عليه السلام در عدالت مانند روش رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بود اگر نگوييم عين همان روش بود، زيرا پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: مشت من و مشت علي در عدالت برابر است،[1] و فرمود: او از همه شما به عهد خدا وفادارتر، به امر خدا عامل تر، در ميان رعيت عادل تر، در تقسيم مساوي قسمت کننده تر و نزد خدا با مزيت تر است.[2] .