امكان تربيت











امکان تربيت



از ديدگاه نهج البلاغه، تربيت ممکن، و روش هاي تربيتي مشخص و روشن است و بهترين روش هاي مقابله با موانع وآفات تربيت نيز بدرستي مورد ارزيابي قرار گرفته است، که فرمود:

فَنَفْسَکَ نَفْسَکَ! فَقَدْ بَيَّنَ اللَّهُ لَکَ سَبِيلَکَ، وَحَيْثُ تَنَاهَتْ بِکَ أُمُورُکَ،

زنهار! زنهار! در تربيت و سازندگي خويشتن تلاش کن زيرا که خداوند، راهي را که بايد بروي، براي تو روشن ساخته است و آينده رفتن تو را مشخص و تبيين فرموده است).[1] .

و سپس اميدواري مي دهد که اگر از راه روشن الهي برويد و در تربيت خود و ديگران بکوشيد حتما پيروز شده و به سرچشمه سعادت خواهيد رسيد.

أَيُّهَا النَّاسُ، مَنْ سَلَکَ الطَّرِيقَ الْوَاضِحَ وَرَدَ الْمَاءَ، وَمَنْ خَالَفَ وَقَعَ فِي التِّيهِ!

(اي مردم، آنکس که از راه آشکار و جاده حق ره سپارد به آب مي رسد و کسي که مخالفت کند در حيرت و سرگرداني قرار خواهد گرفت).[2] .

و آنگاه به ضرورت تربيت و خودسازي اشاره مي کند که:

أَيُّهَا النَّاسُ، تَوَلَّوْا مِنْ أَنْفُسِکُمْ تَأْدِيبَهَا، وَاعْدِلُوا بِهَا عَنْ ضَرَاوَةِ عَادَاتِهَا.

(اي مردم، خودتان عهده دار تربيت نفس خويش باشيد و نفس را از کشيده شدن به طرف هوس ها و عادت ناروا باز داريد.)[3] .









  1. نامه 3/30 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، اسناد اين نامه به اين شرح است:

    1- کتاب بحار الانوار ج33 ص83: مجلسي (متوفاي 1110 ه)

    2- کتاب طراز ج 2 ص 123: سيد يماني

    3- شرح نهج البلاغه ج 16 ص 6: ابن ابي الحديد معتزلي(متوفاي 656 ه)

    4- شرح ابن ميثم ج 4 ص 448: بحراني(متوفاي 679 ه).

  2. خطبه 4/201 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، که برخي از اسناد آن به اين شرح است:

    1- کتاب محاسن ص262 ح232: برقي (متوفاي 274 ه)

    2- کتاب غيبت ص9 وص27 مقدمة المؤلّف: نعماني (متوفاي 342 ه)

    3- بحارالانوار ج2 ص266 وج64 ص158: مجلسي (متوفاي 1110 ه)

    4- تفسير برهان ج 4 ص 260 ح1: علامه بحراني(متوفاي 1107 ه)

    5- کتاب مسترشد ص407/76 ط جديد: طبري شافعي (متوفاي 310 ه)

    6- کتاب ارشاد ص147 قديم: شيخ مفيد (متوفاي 413 ه).

  3. حکمت 359 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، که برخي از اسناد آن به اين شرح است:

    1- کتاب النهاية ج 3 ص 35 (ماده صرف): ابن اثير شافعي (متوفاي 606 ه)

    2- غرر الحکم ص 154 و 359 / ج 3 ص 295: آمدي (متوفاي 588 ه)

    3- منهاج البراعة ج 3 ص 399: ابن راوندي (متوفاي 573 ه)

    4- بحار الانوار ج67 ص73 ذح27 ب45: مجلسي (متوفاي 1110 ه)

    5- غرر الحکم ج 6 ص 459: آمدي (متوفاي 588 ه).