تربيت از ديدگاه امام علي
مباحث تربيتي يکي از بنيادي ترين مباحث علوم انساني، و يکي از ارزنده ترين مباحث اجتماعي، سياسي است، که با بسياري از مباحث ديگر رشته هاي علوم ضروري، ارتباط تنگاتنگ دارد، و در اخلاق و سازندگي، خود سازي و جامعه سازي، گاهي به عنوان پايه هاي اساسي، و زماني به عنوان نتيجه و ره آوردها، اين قبيل از مباحث ارزشمند انساني، اجتماعي مورد ارزيابي قرار مي گيرد. و بديهي است که؛ سعادت فرد و جامعه، تکامل و ترقي انسان ها و خانواده ها، پيشرفت يا عقب ماندگي جوامع بشري، سلامت جسم و جان بشريت تشنه آزادي، همه و همه به «مباحث تربيتي» و «مسئله تربيت» مربوط مي شود. اگر انسان ها، مباحث تربيتي را بدرستي بشناسند، و هدفداري آن را بدانند، و با روش هاي صحيح تربيت آشنائي پيدا کنند، و سپس خود را و خانواده خود را و جامعه خود را تربيت کنند، اصلاح نمايند و به سوي خوبي ها و ارزش هاي اخلاقي سوق دهند، همواره به سوي تکامل و ترقّي و استقلال در حرکتند و عقب ماندگي و شکست و ذلّت و خواري و مفاسد اخلاقي و اجتماعي دامنگيرشان نخواهد شد که از نظر قرآن کريم و نهج البلاغه، هدف اساسي همه انبياء و پيامبران الهي تحقق اين آرمان ارزنده الهي، بشري است. و مي دانيم که: مکتب اسلام کاملترين مکتب تربيتي است، و دستورات و قواعد و روش هاي تربيتي آن از چشمه سار هميشه جاري وحي الهي گرفته شده و با رهنمودهاي مداوم امامان معصوم عليهم السلام در تئوري و عمل لباس حقيقت پوشيده است، همه شرق شناسان و موّرخان غربي و شرقي اعتراف دارند که رسول گرامي اسلام و امامان راستين تشيّع، از عرب عقب مانده جاهلي آلوده دامن، دانشمندان و پرهيزگاران و نام آوران بي نظيري ساخته اند. و انقلاب فکري، علمي، سياسي، اخلاقي، نظامي، بهداشتي شگفتي آوري را با دست همان مردم عقب مانده تحقق بخشيدند که همه متفکران گذشته و حال را در تعجب و حيرت نگه داشتند. که مي پرسند: راستي دل ها و مغزهاي خفته عرب جاهلي چگونه بيدار شد؟ رسول خدا با کدام روش هاي تربيتي دست به انقلاب علمي، تربيتي زد؟ و مي دانيم که نهج البلاغه بهترين و گوياترين زبان قرآن و تبيين کننده مباحث تربيتي اسلام است. پس بايدگوش جان به کلمات حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام بسپاريم و در اين سير کوتاه، مباحث تربيتي نهج البلاغه را به درستي مورد مطالعه و ارزيابي قرار دهيم، تا ره توشه ارزشمندي براي خودسازي و باز پروري جامعه مان باشد. حال از نهج البلاغه مي پرسيم: آيا تربيت ممکن است؟ آيا موانع تربيت را مي شود از ميان برداشت؟ و روش هاي تربيتي کدامند؟ و چگونه بايد فرد و جامعه را تربيت نمود؟
مسئله تربيت