جامعه و محيط زندگي

يکي از عوامل تربيتِ «جامعه» و «محيط زندگي»، انسان است که در انتخاب مکان زندگي و «محيط اجتماعي» بايد دقّت لازم را به عمل آورد.

امام علي عليه السلام براي انتخاب جامعه خوب مي فرمايد:

وَاسْکُنِ الْأَمْصَارَ الْعِظَامَ فَإِنَّهَا جِمَاعُ الْمُسْلِمِينَ، وَاحْذَرْ مَنَازِلَ الْغَفْلَةِ وَالْجَفَاءِ وَقِلَّةَ الْأَعْوَانِ عَلَي طَاعَةِ اللَّهِ.

(در شهرهاي بزرگي که مرکز اجتماع مسلمانان است مسکن گزين و از محيط و جامعه هايي که اهل غفلت و ستم کاري در آنجا هستند و ياران مطيع خدا در آنجاها کمتر يافت مي شوند بپرهيز.)[1] .

آنگاه با توجّه به نقش عوامل جغرافيايي جامعه و محيط زندگي در روحيّات انسان به مردم بصره مي فرمايد:

بِلَادُکُمْ أَنْتَنُ بِلَادِ اللَّهِ تُرْبَةً:

أَقْرَبُهَا مِنَ الْمَاءِ، وَأَبْعَدُهَا مِنَ السَّمَاءِ،

(سرزمين شما متعفّن ترين خاکهاست از همه جا به آب نزديک تر است و از آسمان دورتريد.)[2] .

---

1. نامه 969 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، که برخي از اسناد آن به اين شرح است:
   

   1- غرر الحکم ص 76 / ج 4 ص 218: آمدي (متوفاي 588 ه)
   

   2- شرح ابن ميثم ج 5 ص 221: بحراني(متوفاي 679 ه)
   

   3- بحار الانوار ج33 ص508 ح707: مجلسي (متوفاي 1110 ه)
   

   4- منهاج البراعة ج 3 ص 238: ابن راوندي (متوفاي 573 ه).

2. خطبه 5/13 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، که برخي از اسناد آن به اين شرح است:
   

   1- اخبار الطوال ص 151: دينوري حنفي (متوفاي 282 ه)
   

   2- مروج الذهب ج 2 ص 368: مسعودي (متوفاي 346 ه)
   

   3- عيون الاخبار ج 1 ص 217 و 216: ابن قتيبة (متوفاي 276 ه)
   

   4- عقدالفريد ج 4 ص 146: ابن عبد ربه مالکي (متوفاي 328 ه)
   

   5- بحارالانوار ج32 ص236 ح189 وص245: مجلسي (متوفاي 1110ه).