ناتواني‌ عقل‌ از ادراك‌ حقيقت‌ افعال‌ خداوند















ناتواني‌ عقل‌ از ادراک‌ حقيقت‌ افعال‌ خداوند



از ديدگاه‌ امام‌ علي‌(ع) ابزار شناخت‌ آدمي‌ در درک‌ حقيقت‌ افعال‌خداوند نيز ناتوان‌ است‌. آن‌ حضرت‌ در يکي‌ از خطبه‌ هايش‌، پس‌ از سپاس‌ وستايش‌ خداوند و بيان‌ برخي‌ از اوصاف‌ ذاتي‌ و فعلي‌اش‌ مي‌فرمايد:

کسي‌ که‌ با فراغت‌ دل‌ و با به‌ کارگيري‌ فکر بخواهد بداند که‌ تو چگونه‌عرشت‌ را بر پاداشته‌اي‌ و آفريده‌ها را آفريده‌اي‌ و چسان‌ آسمان‌هايت‌را در هوا معلّق‌ کرده‌ و زمينت‌ را بر موج‌ آب‌ گسترده‌اي‌، نگاهش‌ خيره‌بازگردد و عقلش‌ سرگردان‌ شود و شنوايي‌اش‌ آشفته‌ و انديشه‌اش‌سرگشته‌ گردد.

البته‌ اين‌ سخنان‌ به‌ معناي‌ نفي‌ خردورزي‌ و کوتاه‌ کردن‌ دست‌ تعقل‌ ازدامان‌ درک‌ افعال‌ الاهي‌ و حقايق‌ و عجايب‌ آفرينش‌ او نيست‌. بنابراين‌ هرگزنبايد مانند مالک‌ بن‌ انس‌ و احمدبن‌ حنبل‌ و داود بن‌ علي‌ ظاهري‌ پرسش‌از عرش‌ و کرسي‌ و چگونگي‌ استواي‌ خداوند بر عرش‌ را بدعت‌ در دين‌پنداشت‌.

آن‌ حضرت‌ عقل‌ را از توان‌ شناخت‌ حقيقت‌ فعل‌ الاهي‌ بي‌بهره‌ مي‌داند.اين‌ سخن‌ به‌ معناي‌ ناتواني‌ عقل‌ در شناخت‌ اصل‌ و مفهوم‌ اين‌ پديده‌ها نيست‌.در نگاه‌ آن‌ بزرگوار اين‌ پديده‌ها چون‌ ديگر مخلوقات‌، تجلّي‌ خداوند به‌شمارمي‌آيند و تفکر و تدبر در آن‌ها يکي‌ از راه‌هاي‌ شناخت‌ خداوند و ازليت‌ ووحدانيت‌ او است‌. درباره‌ عرش‌ الاهي‌ و معناي‌ استواي‌ خداوند بر آن‌مطالب‌ بسيار عميق‌ و ارزنده‌اي‌ در سخنان‌ ائمه‌ اهل‌ بيت‌: و انديشمندان‌مکتب‌ اهل‌ بيت‌ بيان‌ شده‌ است‌ که‌ پرداختن‌ به‌ آن‌ها مجال‌ و مقال‌ ديگري‌ مي‌طلبد.