تذکاري درباره عهدنامه مالک
1 - علي عليه السلام به مالک فرمود: به خاطر داري که خودت اخبار حاکمان را گوش مي دادي (اشاره به انتقاد و اعتراض مالک به وليدبن عقبه و عثمان بن عفان) گروهي را مي ستودي و برخي را نکوهش مي کردي؟ اينک به زودي مردم درباره چگونگي حکمراني تو سخن خواهند گفت، بر حذر باش که بر تو خرده گرفته نشود و نکوهيده نشوي، آن چنان که خودت کساني را که سزاوار نکوهش بودند، عيب و نکوهش مي کردي. نيکوکاران را با خوشنامي مي توان شناخت و در مورد تبهکاران نيز همين گونه است. زبان هاي مردم قلم هاي خداوند سبحان درباره پادشاهان است. 2 - هر گاه عظمت رياست و امارت در نظرت جلوه گر مي شود، مرگ و قيامت و حشر و نشر را در نظرت حاضر کن که تذکر اين موضوع، جوشش غرور و تکبر را فرو مي نشاند و با چنين تذکري به فروتني مي گرايد. 3 - قانون اميري، کوشش در جلب رضايت عامه مردم است که اگر عامه مردم از امير راضي باشند، نارضايتي خواص براي او زياني ندارد و حال آن که اگر عامه ناراضي شوند، رضايت خواص براي او سودي نخواهد داشت. وانگهي براي خواص مردم مي توان بدل و جايگزين فراهم کرد و حال آن که براي عامه مردم جايگزين و بَدل نيست و اگر عامه مردم بر او بشورند هم چون دريا خواهند بود که هيچ کس را ياراي ايستادگي در قبال آن نيست و حال آن که خواص چنين نيستند.[2] .
امير مؤمنان عليه السلام در عهد نامه اي که براي کشورداري براي مالک اشتر تنظيم نمود[1] و در اختيار او قرار داد، نکته ها و دستورهاي بسيار ارزنده و جالبي را گوشزد کرد که ابن ابي الحديد معتزلي شرح آن را در صد صفحه آورده است که نقل آن در اين اختصار نمي گنجد، و ما به طور اجمال بر اهميت و محتواي باارزش اين عهدنامه اکتفا مي کنيم: