پيش گاميِ مالک در بيعت با علي
ابن ابي الحديد مي نويسد: چون عثمان کشته شد، مالک اشتر خدمت حضرت عليه السلام آمد و گفت: يا علي، مردم براي بيعت با شما جمع شده اند و به حکومت و خلافت تو راغب هستند، به خدا سوگند اگر از آن خودداري کني، چشمت براي بار چهارم بر آن اشک خواهد ريخت. اميرالمؤمنين عليه السلام بيرون آمدند و در محلي نشستند.[2] و مردم همه اجتماع کردند که بيعت کنند، در همين حال طلحه و زبير آمدند ولي آن دو مي خواستند که حکومت توسط شورا تعيين شود. اما مالک اشتر گفت: آيا مگر منتظر کسي هستيد؟ اي طلحه برخيز و بيعت کن! طلحه برخاست و جلو آمد و بيعت کرد، کسي در ميان جمع و موقع بيعت طلحه تفأل بدي زد و گفت: نخستين کسي که با علي عليه السلام بيعت کرد، شل بود، اين کار به انجام نمي رسد و تمام نمي شود![3] سپس اشتر به زبير گفت: پسر صفيه برخيز، او هم برخاست و بيعت کرد و سپس مردم بر علي عليه السلام هجوم آوردند و بيعت کردند. در نقلي ديگر آمده است: نخستين کسي که با علي عليه السلام بيعت کرد، مالک اشتر بود. او گليم سياهي را که بر دوش داشت، افکند و شمشيرش را بيرون کشيد، آن گاه دست علي عليه السلام را گرفت و بيعت کرد و به زبير و طلحه گفت: برخيزيد و بيعت کنيد و پس از بيعت اين دو، مردم بصره که براي برکناري عثمان به مدينه آمده بودند، برخاستند و با حضرت بيعت کردند و اول کسي که از بصريون با حضرت بيعت کرد، عبدالرحمان بن عريس بود، سپس ساير مردم بيعت کردند.[4] .
مردم مدينه پس از کشته شدن عثمان، يک صدا با اميرالمؤمنين عليه السلام بيعت کردند تا جامعه اسلامي بدون رهبر نماند.[1] حتي سران ناکثين يعني طلحه و زبير با اختيار کامل با آن حضرت دست بيعت دادند. مالک اشتر از جمله کساني بود که در اين راه پيش گام شد و جزو نخستين کساني بود که با سخنان خود مردم را براي بيعت با آن حضرت تشويق نمود.