عزل قيس از حکومت مصر
عده اي از مورخان معتقدند که: اميرالمومنين عليه السلام در پي انتشار اين خبر که قيس با معاويه صلح کرده، فرزندان خود حسن و حسين و محمّد و نيز عبداللَّه بن جعفر برادر زاده خود را فراخواند و موضوع را با آنان در ميان نهاد و از آنان نظر خواست. عبداللَّه بن جعفر خواستار عزل قيس گرديد و چنين دليل آورد: «دع ما يُريبک الي ما لا يُريبک؛ مشکوک را کنار بگذار و غير مشکوک را جانشين آن ساز.» و ادامه داد: اي امير مؤمنان، شما قيس را کنار بگذار اگر اين شايعات راست باشد و او با معاويه صلح کرده باشد در صورتي که او را عزل کني از تو جدا نخواهد شد.» اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: آري، آنان يعني انصار چنين هستند. در همين زمان، نامه اي از سوي قيس به امام عليه السلام رسيد که همين نامه سبب شد که عبداللَّه بن جعفر در موضع خود بيشتر پافشاري کند و از امام برکناري قيس را مطالبه نمايد، و محمّد بن ابي بکر[1] را به جاي او منصوب نمايد. امام عليه السلام در پي اصرار عبداللَّه و با توجه به شايعات بر مخالفت قيس با اميرالمؤمنين و کنار آمدن با معاويه، حکم برکناري قيس را صادر فرمود و محمّد بن ابوبکر را براي تصدي منصب او روانه مصر ساخت.[2] البته اميرالمؤمنين عليه السلام به خوبي مي دانست که عزل قيس سبب رنجش خاطر او و يا دليلي بر عدم اعتماد حضرت به او نخواهد بود.
موقعي که معاويه نامه جعلي خود را از جانب قيس براي مردم شام خواند، شايع شد که قيس بن سعد با معاويه کنار آمده است. جاسوسان علي عليه السلام در شام فوراً اين خبر را براي حضرت گزارش کردند ولي اين خبر براي امام عليه السلام بسيار ناباورانه مي نمود. چه آن که آن حضرت عليه السلام از روحيه تسليم ناپذيري قيس به خوبي آگاه بود و ديانت و کارداني و روحيه حماسي او را همواره تحسين مي نمود.