اميرالمؤمنين















اميرالمؤمنين



قيمت هر کس به قدر علم اوست
همچنين گفتست اميرالمؤمنين[1] .


اميرالمؤمنين يعني فرمانرواي مؤمنان از مشهورترين القاب آن حضرت است. سيلم بن قيس گويد پيغمبر خدا (ص) چهل تن از عرب و چهل تن از غير عرب را گرد کرد و آنان بر علي (ع) به عنوان اميرالمؤمنين سلام کردند و سپس به آنان گفت شما را گواه مي گيرم که علي برادر من و وزير من و وارث من و خليفه ي من در ميان امتم و وصي من و ولي هر

[صفحه 6]

مؤمني پس از من است. سخن او را بشنويد و او را فرمانبرداري کنيد.[2] سيد رضي فصلي از کتاب خود را درباره ي اين قرار داده که در زمان رسول خدا (ص) علي (ع) به عنوان اميرالمؤمنين خوانده مي شده است. از آن جمله حديثي را از بريده ي اسلمي نقل مي کند که رسول خدا (ص) به يارانش فرمان داد تا به علي (ع) به عنوان اميرالمؤمنين سلام کنند.

عمربن خطاب از آن حضرت سؤال کرد: اي پيغمبر خدا! اين از سوي خداوند است يا از سوي رسول او. حضرت پاسخ داد هم از خدا و هم از رسول اوست.[3] محمد بن جرير طبري صاحب تاريخ، در حديثي که به سلمان فارسي مي پيوندد نقل مي کند که سلمان در ميان قوم برخاست و گفت: اي گروه مسلمانان! شما را به خدا و به حق رسول خدا سوگند مي دهم که شاهد بوديد که رسول خدا فرمود سلمان منا اهل البيت. آنان گفتند آري سوگند به خدا ما اين را شهادت مي دهيم. سلمان گفت من هم شهادت مي دهم که شنيدم رسول خدا مي گفت: علي امام المتقين و قائد الغر المحجلين و هواالامير من بعدي.[4] .

و مجلسي از کتاب روح النفوس در حديثي که به جابربن سمره مي رسد نقل مي کند که گفته است ما هميشه علي بن ابي طالب(ع) را اميرالمؤمنين خطاب مي کرديم و رسول خدا آن را انکار نمي کرد، بلکه با شنيدن آن متبسّم مي گرديد.[5] ابن ابي الحديد مي گويد. شيعيان مي پندارند که او (= علي (ع» در زمان زندگاني حضرت رسول، اميرالمؤمنين خطاب مي شده و جمله ي مهاجرين و انصار او را با اين لقب خطاب مي کردند، ولي در اخبار محدثان چنين نيامده است ولي آنان عناويني را نقل کرده اند که اين معني را مي رسانده است.[6] .

بر همين اساس است که قلقشندي مي گويد نخستين بار عمر با اين لقب خوانده شده

[صفحه 7]

و پيش از آن ابوبکر را خليفة رسول الله و عمر را در آغاز خليفة خليفة رسول الله مي گفته اند.[7] مجلسي در فصلي که تحت عنوان: في التسليم علي علي (ع) بامرة المؤمنين آورده است احاديث فراواني را از طريق عامه و خاصه نقل مي کند که در زمان حيات پيغمبر اکرم عنوان «اميرالمؤمنين» بر حضرت علي بن ابي طالب (ع) در موارد گوناگون اطلاق شده است.[8] .


صفحه 6، 7.








  1. اشاره است به فرموده ي آن حضرت: قيمة کل امر ما يحسنه.
  2. کتاب سليم بن قيس، ص144.
  3. سيد رضي، خصائص اميرالمؤمنين (از کتاب خصائص الائمة عليهم السلام)، ص38.
  4. مجلسي، بحارالانوار، ج37، ص186. 331.
  5. مجلسي، بحارالانوار، ج37، ص239.
  6. ابن ابي الحديد، شرح نهج البلاغة، ج1، ص12.
  7. قلقشندي، صبح الاعشي، ج5، ص457.
  8. مجلسي،بحارالانوار، ج340 -290 37.