مقابله با تحريفات در زمان خليفه سوم
رسول گرامي اسلام صلي الله عليه وآله وسلم حج تمتّع را تشريع و انجام دادند، امّا خليفه دوم در دوران خلافت خود از آن نهي کرد و گفت: مُتْعَتان کانَتا عَلَي عَهْدِ رَسُولِ اللَّه وَ اَنَا أنْهي عَنْهُمَا وَ اُعَاقِبُ عَلَيْهَا، مُتْعَةُ الْحَجِّ وَ مُتْعَةُ النِّسَاءِ[1] . حج تمتّع و متعه در زمان رسول خدا بود و امروز من آن را نهي مي کنم و هر کس انجام دهد او را مجازات مي کنم. و زمينه براي برخورد با خشونت خليفه دوم، وجود نداشت. در زمان خليفه سوم وقتي اصحاب پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم به او فشار آوردند گفت: من نظر خود را مطرح کردم، هر کس خواست عمل کند يا حج تمتّع انجام دهد.[2] . حضرت اميرالمؤمنين علي عليه السلام با خليفه سوم برخورد شديد کرد و فرمود: تو از حج تمتّع مردم را نهي مي کني؟ و در حالي که خشمناک بود، براي حجّ تمتّع با ياران خود، «تلبيه» گفتند.[3] . در روايت ديگري آمده است که: خليفه سوم اصحاب خود را از حج تمتّع نهي کرد، و امام علي عليه السلام و ياران او اعمال حج تمتّع را آغاز کردند، سپس حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به خليفه سوم فرمود: تو از حج تمتّع مردم را باز مي داري؟ خليفه سوم گفت: آري. امام علي عليه السلام فرمود: آيا شما و ما، همراه رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم حجّ تمتّع انجام نداده ايم؟ که رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم حج تمتّع انجام داد و تلبيه گفت؟ خليفه سوم پاسخ داد: آري، ولي ما مي ترسيديم.[4] .
يکي ديگر از آثار نظارت حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در دوران 25 ساله انزوا و سکوت، نظارت بر احکام دين و مقابله با تحريف و بدعت گذاري در دين بود.