روش برخورد با فراريان جنگي
هم، سنگر را به دشمن مي سپارند، که در تضعيف روحيّه سربازان خودي نقش زيادي دارند، و هم دشمن را اميدوار مي کنند تا پيشروي بيشتري داشته باشد. از اين رو امام علي عليه السلام در موارد گوناگوني در سخنراني ها «خطبه هاي نهج البلاغه» پديده فرار را برّرسي و تنفّر خود را اعلام مي فرمود، و فراريان را پناه نمي داد. و کساني که در حال فرار کشته مي شدند، آنان را شهيد جهاد اسلامي به حساب نمي آورد. و خود بر پيکرشان نماز نمي خواند؛ زيرا از جهاد در راه خدا، يعني يک واجب مهمّ الهي دست کشيده و فرار کرد، در جنگ جمل و صفّين و نهروان، به هنگام جمع آوري جنازه هاي شهيدان، جنازه هاي فراريان را که کشته شده بودند، بازرسي مي کردند. اگر همه زخم هاي آنان از پُشتِ بدن بود، بر آنها نماز ميّت نمي خواند، و آنان را شهيد به حساب نمي آورد. (قَضي اميرالمؤمنين عليه السلام في قتلي «صفّين و الجمل، وَ النّهروان» من اصحابه، ان ينظر في جراحاتهم، فمن کان جراحته من خَلفه لم يُصَلِّ عليه، و قال فهو الفارّ من الزحف، و من کان جراحته من قُدّامه صلّي عليه و دفنه)[1] .
يکي از مشکلات فرماندهان نظامي در جنگ ها، سُستي و فرار بعضي از نيروهاي عمل کننده است که: