قرآن منشأ تحولي بزرگ و نهضتي عظيم شد
منشأ اين تحول بزرگ و نهضت عظيم کتابي بود که مي گفت از جانب خداوند بر او وحي شده است و آن روحي بود که ملت عرب و زبان عربي و تاريخ و جغرافياي عرب را زنده کرد: «و کذالک اوحينا اليک روحا من امرنا». نه تنها نهضت بزرگ اسلامي که از آغاز حيات بشر تا آن روز نظيري نداشت و تا امروز هم ندارد بلکه جنبش شگفت انگيز رنسانس نيز از برکت همين کتاب بود و اين مطلبي است که خود اروپائيان امروز آن را قبول کرده و کتابها در اين باره مي نويسند و چهارده قرن است که اين کتاب فرياد مي زند: «اگر در شک هستيد که اين کتاب از جانب خدا باشد حتي يک سوره ي يک سطري مانندش بياوريد» و باز مي گويد: «اگر جن و انس اجتماع کنند تا مانند قرآن بياورند نخواهند توانست» و تا امروز احدي پيدا نشده که ادعا کند چنين کاري مي تواند کرد و همين کتاب عجيب است که بدون آنکه دستگاه تبليغي صحيحي لااقل در رديف يکي از مذاهب و مکاتب ديگر داشته باشد، منظم در پيشرفت است و امروز متجاوز از ششصد ميليون پيرو دارد و همواره افراد دانشمند و محقق از ملل مترقي به آن مي گروند و هم اکنون در پايتخت کشورهاي متمدن جهان معابد و مساجد اسلامي ساخته شده و مي شود. آيا کدام شهادت هست بالاتر از اينکه پروردگار اين همه کارهاي عجيب را بر دست مبارک پيغمبرش جاري ساخته و اين همه علوم را از يک فرد امي درس ناخوانده نشر [صفحه 13] فرمايد. به گفته ي فريد وجدي اگر محمّد (ص) را به پيغمبري نپذيرند، حتماً مقامي بالاتر از نبوت بايد برايش قايل شد؛ زيرا کدام پيغمبري است که اين همه آثار بر وجودش مترتب شده باشد؟ بي جهت نيست که يک فرد مادي و شارح مقالات داروين يعني شبلي شميل مصري مي گويد: «من دونه الابطال في کل الوري من سابق او حاضر او آت؛ يعني همه ي نوابغ و قهرمانان بشري چه نوابغ گذشته و چه نوابغ کنوني و چه آنها که پس از اين بيايند، به مقام محمّد (ص) نمي رسند و از او فرو ترند». اين بود شمه اي از شهادت عملي پروردگار بر صدق رسالت آن حضرت، اما شهادت قولي خداوند همان است که به همه ي انبيا گذشته و به شخص پيغمبر (ص) وحي فرموده و در قرآن و ديگر کتب آسماني ثبت گرديده است.
باري او ملتي را زنده کرد و اوضاع و احوالي به وجود آورد که استعدادات افراد در آن به کمال برسد. هنوز يک قرن تمام از رحلتش نگذشته بود که تمدنهاي چند هزار ساله و کشورهاي عظيم روم و ايران به وسيله ي سربازان اسلامي مغلوب و مفتوح گرديد و دانشمندان و هنرمندان و سياستمداران و کشور گشايان بزرگ از مسلمانها به وجود آمد.
صفحه 13.