از خود گذشتگي در رأس فضائل اخلاقي است
به عبارت بهتر فداکاري برهان راستگويي است و لو دليل حقانيت نباشد و در سراسر حيات پر افتخار آن حضرت آثار از جان گذشتن او مشهود و محسوس است، بارها مي گفت سوگند به خدا که فرزند ابي طالب به مرگ مأنوس تر از کودک به پستان مادر است. گاهي با اشتياق فراوان مي فرمود کجاست آن شقي ترين اشقيا که بيايد و ريشم را از خون سرم خضاب کند. ساعتي که در محراب شمشير به فرق مبارکش وارد شد و در خون غلطيد فرمود: «به پروردگار کعبه سوگند که کامياب شده و به مقصود رسيدم» و باز در ضمن وصيتش مي فرمايد «به خدا قسم من از اينکه مرگ يک باره بر من در آمد کراهتي نداشتم و ظاهر شدنش برايم ناپسند نبود و حالت من با مرگ مانند تشنه اي است که شبانه در جستجوي آب باشد و به آن برسد و يا جوينده اي که آنچه مي خواهد بيابد (و آنچه نزد خداست براي نيکان و نيکو کاران بهتر است)»،[1] پس چه تهديدي ممکن است در علي (ع) مؤثر باشد. به علاوه روزي که علي (ع) اسلام را پذيرفت از همه طرف تهديد بود، براي آنها که به دين تازه بگروند و هيچ گاه کسي را به تهديد وادار به قبول آن و شهادت بر صدق پيغمبر (ص) اسلام ننمودند، پس تهديد در مورد شهادت علي (ع) بر صدق رسالت پيغمبر (ص) از هر جهت و نظر منتقي است.
در ميان فضايل اخلاقي هيچ کدام بپايه از جان گذشتن در راه مرام و عقيده نمي رسد؛ زيرا با تسلطي که بشر در پنهان نگهداشتن منظور و مقصود دارد، در هر صفتي، از بخشندگي و قناعت و عفت احتمال نيرنگ و فريب مي آيد، ولي اگر کسي حاضر شد جانش را هم بدهد قطعاً و يقيناً راستگوست و هيچ عملي مانند از خود گذشتگي دليل صدق ادعاي طرف نيست، يعني مي فهميم کسي که جانش را مي دهد راست مي گويد، حال تشخيصش هم درست است يا نه؟ مطلب ديگري است.