حذيفه والي مدائن











حذيفه والي مدائن



ابن اثير و ديگران نوشته اند: حذيفه را خليفه دوم (عمر بن خطاب) در سال شانزدهم و به قولي سال نوزدهم هجري به ولايت و حکومت مدائن[1] برگزيد و در عهدنامه اي که شهر براي مردم آن ديار فرستاد، يادآور شد که: «فرامين حذيفه را گوش کرده و از وي اطاعت کنيد و هر آن چه بر اموالتان مقرر مي کند، از قبيل: ماليات، زکات و ساير وجوهات، به وي بپردازيد».

وي هنگامي که وارد حومه مدائن شد با استقبال گرم کشاورزان آن ديار مواجه گرديد که براي خوش آمد گويي به والي جديد از شهر خارج شده بودند. حذيفه فرصت پيش آمده را مغتنم شمرد و عهدنامه خليفه دوم را براي آنان خواند.

مردم نيز پس از شنيدن حکم خليفه، خطاب به وي گفتند: هر چه مي خواهي از اموالمان بگير، ما در اختيار توييم. حذيفه گفت من تنها از شما قوتي مي خواهم که شکم خود و حيوانم را سير کند. بدين سان وي در مدت طولاني حکومت خود در اين ديار، از اين روش عدول نکرد و همواره به عدل و انصاف رفتار کرد و سرزمين مدائن را آباد ساخت.

عمر پس از مدتي او را به مدينه فراخواند (و سلمان را به جاي او گمارد)، حذيفه وقتي بر عمر وارد شد، مثل حالت قبل از حکومتش بود، عمر اين حالت را از او ديد که هيچ تغييري قبل و بعد از حکومت بر مدائن براي او پيش نيامد، مجذوب او شد و نسبت به او اظهار علاقه کرد و گفت: «انت أخي و أنا اخوک؛ تو برادر مني و من برادر توام».[2] .

البته اين قول که عمر به خطاب حذيفه را به حکومت مداين گمارده يا قول ديگر که در پاورقي صفحه قبل آمده که عثمان در اواخر عمرش او را منصوب کرد، با هم منافاتي ندارد؛ زيرا عمر در سال 16 يا 19 هجري او را به حکومت مداين نصب کرد و سپس او را عزل و سلمان را گمارد، و عثمان هم در اواخر عمرش حذيفه را به امارت مداين براي بار دوم نصب کرده و تا زمان خلافت اميرالمؤمنين عليه السلام در اين منصب باقي مانده است.







  1. مدائن جمع مدينه به معناي شهر و نام هفت شهر به هم نزديک بوده است، و تيسفون مهم ترين و بزرگ ترين شهرها مدائن است که مقر سلطنت و حکومت ساسانيان بوده است، و طاق کسري که از انوشيروان است در مدائن بوده و به ايوان مداين مشهور است. مدائن در زمان عمر بن خطاب فتح شد و والي آن سلمان فارسي بود و پس از فوت سلمان سرکار آمدن عثمان، حارث بن حکم (برادر مروان حکم) را به ولايت آن جا منصوب کرد، اما چون ظلم بسيار به مردم نمود به عثمان شکايت بردند، و عثمان در اواخر عمر خود حذيفه را به فرمانداري مدائن منصوب کرد و حارث را برکنار نمود. (سفينة البحار، ج 1، ص 238، ماده حذف).
  2. ر.ک: اسدالغابه، ج 1، ص392؛ اعيان الشيعه، ج 4، ص 604.