جميل بن كعب ثعلبي











جميل بن کعب ثعلبي



جميل بن کعب، از سادات ربيعه و از شيعيان و ياران اميرالمؤمنين عليه السلام بود که در جنگ جمل و صفين در رکاب آن حضرت شرکت داشت.

علامه محسن امين از مدايني نقل مي کند: هنگامي که قواي معاويه، «جميل» را به اسارت گرفتند، او را نزد معاويه بردند. معاويه خطاب به وي گفت: خدا را شکر که بالاخره به چنگ ما افتادي، آيا مگر تو نبودي که در جنگ جمل، چنين گفتي و سرودي:


أصبحت الاُمة في أمرٍ عجب
و الملک مجموعٌ غداً لِمَن غلب


قد قلتُ قولاً صادقاً غير کذب
إنّ غداً تهلک أعلام العرب


- به راستي که امت اسلام گرفتار امر عجبيبي شده است و سرانجام حکومت و خلافت از آن کسي خواهد شد که در اين جنگ پيروز گردد.

- من اين سخنان را به گزاف نگفته ام و حتماً فردا جنگ، بزرگان عرب را در کام خود خواهد بلعيد.[1] .

وي در پاسخ معاويه گفت: در اين مورد سخن مگو که سخن گفتنت نيز مصيبت است. معاويه گفت: چرا مصيبت است؟ چه نعمتي بالاتر از اين که خدا مرا بر مردي - علي عليه السلام - مسلط کرد که فقط در ساعتي، جمع زيادي از بهترين ياران و اصحابم را به قتل رساند؟ پس از اين سخنان، معاويه دستور داد که جميل را ببرند و گردنش را بزنند.

در اين لحظه جميل دست به دعا برداشت، معاويه با شنيدن دعاي وي گفت: خداوند تو را بکشد اي جميل، زيرا مرا نفرين کردي و در نفرينت زياده روي کردي و هم چنين مرا دعا نمودي و در دعايت نيز افراط کردي. سپس دستور داد که او را آزاد کنند.[2] .







  1. اشاره معاويه از يادآوري اين شعر، احتمالاً اين بود که جميل در «جنگ جمل» تصور مي کرد، هر کسي در اين جنگ پيروز شود، آينده براي او خواهد بود و حال آن که درست برعکس شد؛ زيرا با اين که علي عليه السلام در جمل و نهروان پيروز شد و در صفّين نيز در آستانه پيروزي بود، امابا تسلط يافتن معاويه بر «جميل بن کعب» سرانجام تصور جميل کاملاً غلط از آب درآمد.
  2. اعيان الشيعه، ج 4، ص 222.