تمّام بن عباس

تمّام آخرين فرزند عباس بن عبدالمطلب پسر عموي رسول خدا صلي الله عليه و آله و اميرالمؤمنين علي عليه السلام و برادر عبداللَّه بن عباس است.[1] او در زمان پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله در مدينه متولد شد و مادرش ام ولد بود و دو برادر مادري او عون و کثير مي باشند.

تمّام اين روايت معروف را از رسول خدا صلي الله عليه و آله نقل نموده که فرمود: «فلولا أشق علي اُمّتي لأمرتُهم بالسواک عند کل صلاة؛ اگر بر امتم سخت نمي بود، مسواک زدن در هنگام هر نماز را بر آنان واجب مي کردم.»

تمّام، از شيعيان اميرالمؤمنين عليه السلام بود و با آن حضرت بيعت کرد و از نزديکان حضرت قرار گرفت، و امام عليه السلام نيز متقابلاً به او اعتماد داشت و او را به فرمانداري مدينه گمارد.

حضرت هنگامي که براي سرکوب ناکثين عازم بصره بود، سهل بن حنيف را بر مدينه گمارد، بعد او را فراخواند و تمّام بن عباس را بر امارت مدينه نصب کرد.[2]

عباس داراي ده پسر بود که شش نفرشان از امّ الفضل بودند، و اسامي آنان: فضل، عبداللَّه، عبيداللَّه، قُثم، معبد، عبدالرحمان، و يک دختر از اين همسر داشت به نام ام حبيب. و پسران ديگر عباس عون، کثير و تمّام بود که مادرشان ام ولد نام داشت، و فرزند دهم عباس، به نام حارث است که از هذيل بوده است.
اسد الغابه، ج 1، ص 212؛ ر. ک: تاريخ طبري، ج 5، ص 93.