اصبغ در نبرد صفين
در يکي از روزهاي سخت صفين، معاويه چون ديد مردم عراق براي جنگ با او مسابقه گذاشته اند خطاب به لشکريان شام گفت: امروز روز آزمايش است، مبادا در شما سستي و کوتاهي مشاهده نمايم. حضرت امير عليه السلام هم يارانش را براي جنگيدن با معاويه فرا خواند و آنان را ترغيب مي نمود، در اين هنگام اصبغ بن نباته خدمت امام عليه السلام آمد و عرضه داست: اي امير مؤمنان، شما مرا جزو لشکريان و شرطة الخميس قرار داده اي و از لحاظ اطمينان بر ديگران مرا مقدم مي داري، با اين که صبر و تحمل مرا در جنگ مي داني و از شجاعت و دلاوري ام آگاهي، و اما لشکر شام را هر لحظه شکست تهديد مي کند و تا در ما رمقي هست نظر خود را به وسيله ما اجرا کن و به من اجازه دهيد به ميدان روم. حضرت علي عليه السلام در جواب او فرمود: «تَقدَّم باسم اللَّه، به نام خدا حرکت کن و به ميدان دشمن برو.»[2] اصبغ با اجازه امام عليه السلام پرچم را برداشت و قدم به ميدان کارزار گذاشت. سپس حمله کرد و چنان جنگيد که معاويه را در جايگاه خود متزلزل ساخت وقتي از ميدان برگشت از شمشير و نيزه اش خون مي چکيد.[3] .
او با حضرت پيمان مرگ بسته بود و حضرت هم او را چندان دوست و عزيز مي داشت که از فرستادنش به ميدان نبرد دريغ مي نمود و او را براي روز مبادا ذخيره کرده بود.[1] .