اسامه و بيعت با اميرالمؤمنين
ابن ابي الحديد درباره بيعت او با اميرالمؤمنين عليه السلام چنين مي نويسد: روزي که مردم با اميرالمؤمنين علي عليه السلام پس از قتل عثمان بيعت کردند، چند نفري از جمله: «عبداللَّه بن عمر»، «محمد بن مسلمه»، «سعد بن ابي وقاص» و «اسامة بن زيد» با حضرت دست بيعت ندادند. حضرت سراغ هر کدام فرستاد و آنها يا حاضر به بيعت نبودند يا عذري آوردند؛ امام عليه السلام متعرض آنان نمي شد و مي فرمود: بگذاريد بروند اما اسامه را احضار نمود و به او فرمود: بيعت کن. اسامه گفت: «إني مولاک و لا خلاف مني عليک، و ستأتيک بيعتي إذ سکن الناس؛ من غلام آزاد شده شما هستم و هيچ گونه خلافي از من نسبت به شما صورت نمي پذيرد و به زودي پس از آن که مردم آرام شوند، با شما بيعت خواهم کرد.» حضرت از او پذيرفت و فرمود: مانع او نشويد.[2] . اگر چه اسامه به ظاهر با حضرت علي عليه السلام بيعت نکرد، اما امام سخن او را پذيرفت و گويا بيعت او را به همين مقدار قبول کرده است. اما اين که اسامه در جنگ هاي جمل، صفين و نهروان شرکت نداشته است، معذور بوده و حضرت عذر او را پذيرفته است.[3] .
اسامه از جمله کساني است که مورخان در بيعت او با اميرالمؤمنين اختلاف نظر دارند. برخي مثل شيخ طوسي او را از اصحاب رسول خدا صلي الله عليه و آله و اصحاب اميرالمؤمنين به شمار آورده اند.[1] اما برخي ديگر از بزرگان اسلام مثل برقي و ابن اثير او را فقط از اصحاب رسول خدا صلي الله عليه و آله به شمار آورده اند و ظاهراً در بيعت او با اميرالمؤمنين ترديد دارند.