امام علي تجسّم حقيقت اسلام
امام علي(عليه السلام) نيزمصداق عيني اسلام و قول و فعل او جلوه معارف و احکام الهي است. و براي همه کساني که در جستار راه کمال هستند، الگو و اسوه اي نيکوست. او قرآن ناطق است و کتاب خدا قرآن صامت. از اين رو، آن گاه که معاويه به پيشنهاد عمرو عاص دستور داد که قرآن ها را بر سرنيزه کنند و خواست افراد خام و ساده لوح رابفريبد، علي(عليه السلام)فرمود: «قرآن ناطق منم.»[1] . پيامبر اکرم(صلي الله عليه وآله) به بيان هاي گوناگون، از جايگاه رفيع علمي و معنوي علي(عليه السلام) خبر داده، تا جايي که او را محور حق معرفي نموده است: «عليٌ مَعَ الحقُ و الحقُّ معَ علي يَدوُرُ مَعَهُ حيثما دار»[2] علي با حق معيت دارد و حق با علي، و حق چونان پروانه بر گرد شمع وجودش مي چرخد. روايات فراوان ديگري نيز به همين مضمون در کتب روايي شيعه و سنّي آمده است که همگي ما را به يک حقيقت رهنمون مي شود و آن اين که بين حق و علي(عليه السلام) تطابق و توزان وجود دارد و وجه اين توازن چيزي جز تعيّن و تقرّر حقيقت اسلام در علي(عليه السلام) نيست. جايگاه بلند علي(عليه السلام) را از آيه شريفه تطهير بايد جستوجو کرد که بر اين اساس، به اتّفاق شيعه و سنّي، علي(عليه السلام)جزو اهل بيت(عليهم السلام)است که خداوند متعال رجس و پليدي را از آنان دور ساخته و عصمتشان را تأييد کرده است.[3] بدين روي، اين مقال درصدد بررسي و کالبدشکافي مفهوم «تساهل و تسامح» در سيره اميرالمؤمنين علي(عليه السلام)است.
يکي از راه هاي دست يابي به ديدگاه اسلام در زمينه هاي مختلف بررسي سيره اهل بيت(عليهم السلام)است. زيرا اهل بيت(عليهم السلام) تعيّن عيني اسلام هستند.