سؤال پدر و پاسخ پسران
[صفحه 654] پسرم خرد چيست؟ گفت: آنکه دل تو نگهدارنده چيزي باشد که در آن وديعه نهاده اي. پرسيد حزم (هوشياري و دور انديشي) چيست؟ پاسخ داد: آنکه منتظر فرصت باشي و در امور خيري که برايت ممکن است شتاب ورزي. حضرت پرسيد بزرگواري چيست؟ گفت: عفو و تحمل لغزش ديگران، استوار نمودن زندگي بر شالوده خويهاي ارزنده. پرسيد: بخشندگي و بلند نظري در چيست؟ پاسخ داد: بر آوردن نياز درخواست کننده و بخشش دسترنج خود. فرمود: خساست چيست؟ پاسخ داد: اينکه اندک را زياد بداني و آنچه را در راه خدا داده اي تلف شده پنداري. فرمود: رقه (پستي و بردگي) چيست؟ گفت: کوته بيني و درخواست نمودن چيز کم و دريغ داشتن از چيز اندک. پرسيد: خود را به رنج و مصيبت انداختن چيست؟ پاسخ داد: تمسک به کسي که تو را ايمن نمي سازد و کنجکاوي در چيزي که برايت سودي ندارد. فرمود: جهل چيست؟ گفت: پريدن بر روي مرکب پيش از مهارت يافتن در آن و سرباز زدن از پاسخ گويي و چه خوب کمک کاري است خاموشي در جايگاههاي بسيار اگر چه زبان گويايي داشته باشي. آنگاه اميرالمؤ منين (عليه السلام) رو به فرزندش امام حسين (عليه السلام) نمود و به او فرمود: پسرم آقايي چيست؟ گفت: نيکويي نمودن به قبيله و بر گردن گرفتن و پرداخت ديه جرائم و جنايات آنان فرمود: غنا (بي نيازي) در چيست؟ پاسخ داد: اندک بودن آروزهايت و خوشنودي به آنچه تو را کفايت مي نمايد. پرسيد بينوايي در چيست؟ گفت: طمع داشتن به هر چيز و سخت نااميد شدن. پرسيد لوم (نکوهش و سرزنش) چيست؟ پاسخ داد: که مرد خود را از خطر محفوظ دارد و عيال خود را تسليم آن کند. پرسيد خرق (درشتي، دريده بودن) چيست؟ گفت: در افتادن و دشمني کردن با فرمانده خود و شخصي که مي تواند به تو سود و زياني برساند. آنگاه علي (عليه السلام) به حارث اعور توجه نمود و به وي فرمود: اي حارث اين حکمت ها را به فرزندانتان بياموزيد زيرا آنها بر خرد و حزم و راءي مي افزايد.[1] . [صفحه 655]
روزي علي (عليه السلام) از امام حسن و امام حسين عليهم السلام سؤ الاتي پرسيد که هر يک از آن بزرگواران به پاسخ پدر خود بر آمدند. ابتداء علي (عليه السلام) از پسرش امام حسن (عليه السلام) پرسيد اي
صفحه 654، 655.