ابوتراب افتخار اميرالمؤمنين
من و علي بن ابيطالب در جنگ عشيره (اين غزوه در ماه جمادي الاخر که 16 ماه از هجرت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم گذشته بود رخ داد و اين جنگ قبل از جنگ بدر بود.) با هم بوديم هنگامي که رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در آنجا فرود آمد و موضع رفت گروهي از طايفه بني مدلج را ديديم که در چشمه و نخلستان خود مشغول کارند. علي بن ابيطالب (عليه السلام) به من گفت: اي ابواليقظان مي آيي نزد اين قوم برويم و ببينيم چگونه کار مي کنند؟ گفتم: اگر بخواهي مي رويم پس نزد آنان رفتيم و ساعتي کارهايشان را تماشا نموديم آنگاه خوابمان گرفت رفتيم در بين نخلهاي کوچک روي خاکهاي نرم آنجا خوابيديم.به خدا سوگند کسي ما را بيدار نکرد. جز رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم او با پاهايش ما را حرکت مي داد (ما از خواب بيدار شديم) در حالي که خاک آلود بوديم در آن روز رسل خدا صلي الله عليه و آله و سلم چون علي بن ابيطالب (عليه السلام) را خاک آلود ديد به او گفت: مالک يا اباتراب؟ تو را چه شده، اي ابوتراب؟ (چرا تو چنين خاک آلوده شده اي؟) سپس فرمود: آيا شما را آگاه نکنم از دو نفر که بدبخت ترين مردم اند؟ گفتيم، آري اي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: يک مردک سرخ روي، قوم ثمود که ناقه صالح را پي کرد و ديگر آن که به اينجاي توضربت مي زند (و دستش را بر پيشاني علي (عليه السلام) گذاشت)) آن گاه محاسن علي (عليه السلام) را گرفت و گفت: تا اينکه اين از خون آن تر شود.[1] . ...البته در کتاب مناقب ابن شهر آشوب ج 3، ص 113 قضيه فوق بگونه اي ديگر نقل گرديده است. اين گونه مي گويند: روزي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در نخلستانهاي مدينه دنبال علي (عليه السلام) مي گشت تا اينکه رسيد به باغي و ديد و علي (عليه السلام) مشغول کار است و گرد و غبار سر و روي او [صفحه 78] را گرفته است خطاب به او فرمود: مردم را سرزنش نمي کنم در اينکه به تو ابوتراب بگويند و در امتاع الاسماع ص 61 سيد حيدر حلي گويد: هنگامي که علي (عليه السلام) به دنيا آمد رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم او را ابوتراب ناميد، و شيخ صدوق به سند خود از عباة بن ربعي نقل کرده که او گفت: از عبدالله بن عباس پرسيدم چرا رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم علي (عليه السلام) را ابوتراب ناميد؟ گفت: چون که علي (عليه السلام) پس از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم صاحب زمين و حجت خدا بر اهل آن است و بقا و آرامش زمين به واسطه اوست همانا رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: هنگامي که روز قيامت فرا رسد و شخص کافران ببيند خداوند تبارک و عالي چه پاداشي براي شيعيان علي (عليه السلام) مهيا نموده است، مي گويد: اي کاش خاک بودم يعني: اي کاش شعيه علي (عليه السلام) بودم و اين همان گفتار خداوند است در قرآن کريم که مي فرمايد: و يقول الکافر ما ليتني کنت ترابا.
کنيه ابوتراب محبوبترين کنيه براي اميرالمؤمنين (عليه السلام) بود. هر گاه وي را بدين کنيه مي خواندند خشنود و شادمان مي گشت. کنيه ابوتراب زماني به علي (عليه السلام) عطا شد که هنوز ازدواج نکرده بود. اما جرياني که باعث شد امام علي (عليه السلام) عنوان ابوتراب را از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم دريافت کند اينگونه است که عمار ياسر نقل کرده است:
صفحه 78.